تحلیل تجربی تاثیر مالیات های مستقیم بر توزیع درآمد در ایران: کاربرد مدل خودرگرسیون برداری عامل افزوده

پیامدهای نامطلوب اجتماعی و اقتصادی افزایش نابرابری درآمدی در جامعه، دولت ها را بر آن داشته تا بهبود توزیع درآمد را در صدر اولویت های خود قرار دهند و در قالب سیاست توزیع مجدد درآمد، تخصیص بهینه منابع و تثبیت شاخص های اقتصاد کلان، برنامه های کاهش نابرابری را پیگیری نمایند. مالیات علاوه بر آن که از مهمترین منابع درآمدی دولت هاست، یکی از ابزارهای سیاستی موثر در بهبود توزیع درآمد است. در این مقاله با به کارگیری روش نوین خودرگرسیون برداری عامل افزوده (FAVAR) و داده های فصلی طی دوره 1393-1369 برای 99 متغیر اقتصاد کلان، تاثیر مالیات های مستقیم بر ضریب جینی به عنوان شاخص توزیع درآمد، بررسی شده است. توابع واکنش آنی حاصل از برآورد مدل نشان می دهد که یک شوک مثبت به اندازه یک انحراف معیار در مالیات های مستقیم، منجر به کاهش پایدار ضریب جینی و بهبود توزیع درآمد می شود. همچنین نتایج تجزیه واریانس نشان می دهد که شوک های مالیاتی بعد از فصل چهارم بیشترین سهم از تغییرات مربوط به ضریب جینی را به خود اختصاص داده است که این امر اهمیت موضوع مالیات ها در توزیع درآمد جامعه را نشان می دهد. مطالعه حاضر همچنین فرضیه کوزنتس برای ایران را مورد تایید قرار نمی دهد.