بررسی اثر ضد لیشمانیایی عصاره ی گیاهی آلفاپاینن (Pistacia atlantica) در شرایط آزمایشگاهی و موش حساس آزمایشگاهی BALB/c

لیشمانیوز از جمله بیماری های مشترک انسان و حیوان است که با طیف وسیعی از علائم بالینی به ویژه ضایعات جلدی (سالک) و احشایی (کالا آزار) در ایران همراه است. لیشمانیا ماژور یکی از علل لیشمانیوز جلدی است که به وسیله نیش پشه ی خاکی منتقل می شود. در مطالعه حاضر تاثیر آلفاپاینن، عصاره ی گیاهی بنه (Pistacia atlantica) در میزان کشندگی لیشمانیا ماژور در محیط کشت و همچنین اثر درمانی این عصاره بر روی لیشمانیازیس ناشی از لیشمانیا ماژور در موش حساس آزمایشگاهی BALB/c بررسی گردید. غلظت های افزایش یابنده عصاره ی گیاه آلفاپاینن با میزان مشخص پروماستیگوت ها مواجه داده شدند. برای محاسبه میزان زنده ماندن، تعداد پروماستیگوت ها بعد از زمان های 24، 48 و 72 ساعت توسط تست MTT مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای ارزیابی شرایط درون تنی از چهار گروه موش استفاده گردید، جهت آلوده کردن موش ها به میزان 1/. میلی لیتر محلول حاوی 106 ×2 پروماستیگوت لیشمانیا ماژور در فاز ایستا به قاعده دم موش ها و به صورت زیر جلدی تزریق شد. حدود 4 هفته پس از تزریق، ضایعات جلدی مشهود گردید، سپس با استعمال دارو به صورت پماد در دوزهای مختلف به صورت روزانه و به مدت سه هفته در ناحیه زخم و اندازه گیری مساحت زخم ها در پایان هر هفته در گروه های مختلف، اثر درمانی دارو در بهبودی زخم بررسی شد. نتایج حاصل از تست MTT حاکی از اثرگذاری تیمار مورد نظر بر رشد پروماستیگوت ها بود. میزان IC50 مربوط به عصاره آلفا پاینن μg/ml 46/1 و گلوکانتیم μg/ml10 محاسبه گردید. در شرایط درون تنی نیز پماد موضعی 30 درصد این عصاره در کاهش اندازه زخم تاثیر داشت، به طوری که غلظت 15 درصد و داروی کنترل تاثیری را در کاهش اندازه زخم نداشتند. نتایج نشان داد، استفاده از عصاره آلفا پاینن در شرایط برون تنی اثر ضد لیشمانیایی مناسبی بر روی پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور نشان داد و در شرایط درون تنی نیز بر روی موش حساس آزمایشگاهی باعث محدود شدن زخم گردید.