اثر دما و گونه های مختلف حبوبات روی ویژگی های زیستی سوسک چهارنقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus F. (Coleoptera: Bruchidae)

سوسک چهارنقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus یک آفت خسارت زای مهم دانه های حبوبات است. در این تحقیق اثر تغذیه روی پنج گونه حبوبات (باقلا، لوبیا چشم بلبلی، عدس، ماش و نخود) در هفت دمای ثابت 18، 21، 24، 27، 30، 33 و 36 (1±) درجه سلسیوس روی طول دوره ی نشو و نمای سوسک چهارنقطه ای بررسی شد. پارامترهای رشد جمعیت آفت روی پنج گیاه میزبان در دمای بهینه 27 درجه سلسیوس و نیز در هفت دمای ثابت روی لوبیا چشم بلبلی محاسبه گردید. مدل های خطی، برای توصیف ارتباط بین دما و نرخ نشو و نمای آفت استفاده شد. براساس نتایج، کمترین طول دوره ی پیش از بلوغ روی لوبیا چشم بلبلی در دمای 33 درجه و بیشترین دوره روی باقلا در دمای 18 درجه سلسیوس بود. بیشترین و کمترین مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) به ترتیب رویلوبیا چشم بلبلی و باقلا در دمای 27 درجه سلسیوس به دست آمد. از نظر غلظت پروتئین، نشاسته، درصد سختی و رطوبت دانه ها تفاوت معنی داری بین میزبان های مختلف وجود داشت. هم چنین، همبستگی معنی داری بین برخی پارامتر های زیستی با درصد رطوبت دانه های حبوبات مشاهده شد. با توجه به نتایج به دست آمده می توان نتیجه گرفت که سوسک چهار نقطه ای حبوبات میزبان لوبیا چشم بلبلی را نسبت به سایر میزبان ها بیشتر ترجیح داد و باقلا نامناسب ترین میزبان برای نشو و نمای این آفت بود. آستانه حداقل دمایی (T0) برای دوره رشدی آفت با روش رگرسیون خطی معمولی بسته به میزبان بین 3/8 تا 3/9 درجه سلسیوس تعیین شد. همچنین کمترین و بیشترین نیاز دمایی (k) آفت به ترتیب روی لوبیا چشم بلبلی و باقلا به دست آمد.