بررسی وضعیت خروجی فسفر از حوضه های مختلف در استان گیلان

فسفر ز عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان و از آلاینده های مهم با منشاء غیرنقطه ای است که از مناطق مسکونی، صنعتی، زمین های کشاورزی و رواناب های شهری سرچشمه می گیرد. فسفر در اثر فرسایش و حرکت رواناب از حوضه ها خارج شده و وارد منابع آب می شود. در این پژوهش، خروج فسفر از حوضه های با کاربری متفاوت در استان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. حوضه ها شامل دیوشل، کمسار، جوکلبندان، سراوان و سنگر بودند. نمونه برداری از رواناب حوضه ها طی یک سال (به صورت ماهانه) از نقطه خروجی آن ها صورت گرفت. مقدار EC و pH، مواد جامد کل، محلول و معلق به روش وزنی و سه نوع فسفر کل، فسفر محلول و فسفر همراه ذرات اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین هدر رفت فسفر کل در بهمن ماه (228/0 میلی گرم بر لیتر) در حوضه سنگر با عمده کاربری جنگل و زراعی رخ داده است. تغییرات فسفر در حوضه ها وابسته به میزان بارندگی ماهانه است و با افزایش میزان بارندگی مقدار خروجی فسفر افزایش می یابد. بیشترین میانگین فسفر محلول خارج شده از حوضه ها مربوط به جوکلبندان با کاربری غالب جنگل (36/0 میلی گرم بر لیتر) و سراوان با کاربری جنگل و فعالیت های صنعتی (33/0 میلی گرم بر لیتر) است. همچنین بیشترین هدررفت فسفر همراه ذرات نیز در اردیبهشت در حوضه سنگر (192/0 میلی گرم بر لیتر) مشاهده شد. میزان فسفر خروجی از این حوضه ها به اندازه ای می باشد که بتواند باعث پدیده غنی شدن منابع آبی و در نتیجه سبب کاهش کیفیت آنها شود.