تقریر بنیان گرایی معرفتی با استفاده از مبانی حکمت متعالیه

در فلسفه و معرفت شناسی اسلامی، علم حضوری پایه و اساس همه معرفت هاست. در یک تقسیم بندی کلی، علم به حضوری و حصولی تقسیم می شود. به سبب یکی بودن وجود علمی و عینی معلوم در علم حضوری، خطا در آن راه ندارد. علم حصولی نیز با اینکه وجود علمی و عینی در آن یکی نیست، اما می توان نشان داد بخش عمده ای از علوم حصولی بازگشت به علم حضوری دارند. بازگشت علوم نظری به بدیهی، و بازگشت همه تصورات و تصدیقات بدیهی به علم حضوری باعث می شود علم حضوری را خاستگاه همه دانش ها بدانیم. کلی بودن علوم حصولی با شخصی بودن خاستگاه آنها (علم حضوری) سازگار است؛ زیرا حکایتگری از مصادیق متعدد، ذاتی علم بوده و از مرتبه بالای کمال علم ناشی می شود. علاوه بر آن، درستی کلی بودن حکایتگری علم حصولی به صورت حضوری قابل درک است. به این ترتیب، کاخ معرفت جزمی در اندیشه فلاسفه و معرفت شناسان اسلامی ساخته می شود. این شیوه از بازسازی کاخ معرفت، بنیان گرایی معرفت شناختی نامیده می شود که پایه اصلی آن در حکمت متعالیه، علم حضوری است.