شناسایی نواحی ژنومی کنترل کننده صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک گندم نان در شرایط تنش گرمای انتهای فصل

به منظور شناسایی نواحی ژنومی اصلی و اپیستاتیک و اثر متقابل آن ها با محیط برای برخی صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک گندم، آزمایشی با 167 لاین خویش آمیخته نوترکیب به همراه والدین آن ها (‘‘Babax و ‘SeriM82’) در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی سیستان اجرا گردید. آزمایش در قالب دو طرح آلفا لاتیس با دو تکرار در دو شرایط نرمال و تنش گرمای انتهای فصل اجرا شد. صفات روز تا رسیدگی، دوره پر شدن دانه، حداکثر کارایی فتوسیستمII، پایداری غشاء سیتوپلاسمی، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه و وزن هزار دانه اندازه گیری شدند. اثر ژنوتیپ برای کلیه صفات مورد مطالعه معنی دار بود و بیشترین میزان همبستگی بین عملکرد دانه و حداکثر کارایی فتوسیستمII (**86/0r =) مشاهده شد. تجزیه QTL به روش ترکیبی بر اساس مکان یابی فاصله ای مرکب (MCIM) انجام گرفت. برای صفات مورد مطالعه درمجموع سی QTL اصلی مکان یابی شد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این QTL ها از 04/7 درصد برای دوره پر شدن دانه تا 41/19 درصد برای وزن هزار دانه متغیر بود. مکان ژنی Qtgw7D درمجاورت نشانگر acc/cat-10 به عنوان یک QTL بزرگ اثر (41/19 R2 =) شناسایی شد و پس از تعیین اعتبار می تواند در گزینش به کمک نشانگر برای ایجاد ارقام گندم متحمل به گرما مورد استفاده قرار گیرد.