بررسی تنوع و ارزیابی روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های کلزا (Brassica napus L.)

به منظور مطالعه تنوع و ارتباط بین عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا، آزمایشی براساس روش لاین×تستر، در 15 دورگ حاصل از تلاقی سه ژنوتیپ کلزای بهاره پرمحصول (SPN34، RGS003 و SPN1) به عنوان تستر، با پنج ژنوتیپ کلزای بهاره با عملکرد متوسط (SPN3، SPN9، SPN36، SPN30 و DH4) به عنوان لاین، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 2 تکرار اجرا شد و از نظر 21 صفت ارزیابی شد. میانگین مربعات دورگ ها برای همه 21 صفت بجز طول دوره گل دهی، در سطح احتمال 5 تا 1 درصد معنی دار شد. عملکرد دانه کلزا دارای همبستگی مثبتی با عملکرد روغن (**999/0) ، عملکرد بیولوژیک (**868/0) ، ارتفاع اولین خورجین از سطح زمین (**627/0) ، تعداد دانه در خورجین (**546/0) و طول خورجین (**523/0) بود. براساس نتایج تجزیه علیت عملکرد روغن بیشترین اثر مستقیم (016/1) و درصد روغن بیشترین اثر غیرمستقیم (379/0) را بر عملکرد دانه داشت. نتایج تجزیه خوشه ایبراساس مربع فاصله اقلیدوسی و روش وارد، دورگ ها را در سه خوشه قرار داد و صحت نتایج تجزیه خوشه ایبا استفاده از تجزیه تابع تشخیص به طور کامل تایید شد. در نتایج تجزیه به مولفه های اصلی شش مولفه مستقل از هم تشخیص داده شدند بطوری که این مولفه ها توانستند 20/89 درصد از تغییرات کل داده را تبیین کنند. به طورکلی، مهم ترین صفت تاثیرگذار بر عملکرد دانه کلزا، عملکرد روغن بود که می تواند برای انتخاب مستقیم عملکرد دانه در نسل های در حال تفرق مورد استفاده قرار گیرد.