دیدگاه فقهی عفو در حقوق شهروندی اسلامی

عفو (صفح) از صفات پسندیده ای است که در مکاتب اخلاقی مورد ستایش قرار گرفته با به کاربردن این صفت در زندگی می توان از ثمرات دنیوی آن که داشتن سلامت روانی و جسمانی است، بهره مند شویم و هم ردیف پرهیزکاران و متقین قرار بگیریم و در آخرت از شفاعت رسول خدا (ص) بی نصیب نگردیم. حقوق شهروندی هم به مجموع حقوق و آزادی هایی است که دولت اجرای آن را طبق قوانین داخلی برای اتباع خود تامین و تضمین می‎کند. با توجه به مطالب فوق این سوال مطرح می گردد که آیا فقهای امامیه این اخلاق حسنه را جایز دانسته و یا لازم می دانند؟ و عفو چه تاثیری در حقوق شهروندی اسلامی دارد؟ در فقه امامیه و در مستندات فقهی (کتاب قرآن، روایات، اجماع، عقل) به این موضوع توجه ویژه گردیده و اصل بر جواز این عمل می باشد تا جایی که اثرعفو برای مرتکب به حداز حدود الهی، با اقرار و پس از آن توبه از مجازات مبرا می شود. همچنین قانونگذار جامعه اسلامی ایران در این خصوص در ماده 365 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 (البته نقدهایی بر آن وجود دارد) تاکنون توانسته بخشی از موارد عفو را در جامعه پوشش دهد. حال به این نتیجه دست می یابیم که اگر آیات قرآن را در جامعه اسلامی، مبنا و معیار اخلاق قرار دهیم، آنگاه اخلاقیات (تقوا، عدالت، ایثار، عفو و گذشت و…) به شکل قانون در تمام عرصه های زندگی شهروند اسلامی نمود خواهد یافت و آثار مثبت آن نمایان می گردد. پژوهش حاضر با روش کیفی و طرح تحقیق «مطالعه اسنادی» انجام شده است.