تحلیل الگوی استقرار دوره مس سنگی دشت رودبار جنوب، حوزه فرهنگی هلیل رود

دشت رودبارجنوب و ارتفاعات پیرامون آن در جنوب شرق ایران از دیرباز به واسطه اقلیم مناسب دارای قابلیت های فراوان جهت استقرار جمعیت های انسانی بوده است. بررسی های باستان شناسی دشت رودبار جنوب به عنوان بخش مهمی از پژوهش های باستان شناسی صورت گرفته در حوزه فرهنگی هلیل رود در محدوده ای به وسعت بیش از 6000 کیلومترمربع انجام شده که از میان آثار شناسایی شده، 53 محوطه آن متعلق به دوره مس سنگی بوده است. رودخانه دائمی هلیل رود و دشت حاصلخیز رودبار جنوب، مهم ترین عوامل موثر در شکل گیری نوع الگوی استقراری محوطه های مس سنگی این حوزه بوده است. الگوی اصلی پراکنش محوطه ها در این دوره، الگویی خوشه ایدر کنار هلیل رود و شاخه های فرعی آن در بستر دشت رودبار و مناطق پای کوهی و میانکوهی است. با توجه به شواهد موجود ازجمله موقعیت مکانی، وسعت، میزان و تراکم آثار سطحی می توان این محوطه ها را به استقرارهای دائم یا موقت نسبت داد. بامطالعه گونه های سفالی به دست آمده از این محوطه ها و مقایسه آن با سفال های تپه یحیی و تل ابلیس و محطوط آباد می توان توالی و تداوم استقرارها را در مراحل مختلف دوره مس سنگی مشاهده کرد. ارتباط دشت رودبار با مراکزی چون دره بردسیر (تل ابلیس) ، دشت صوغان (تپه یحیی) و دشت جیرفت (محطوط آباد) موجب شکل گیری فرهنگ های مشترک و برهم کنش های فرهنگی متقابل در این دوره بوده است. این مقاله تلاش دارد ضمن معرفی استقرارهای دوره مس سنگی دشت رودبارجنوب، با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (جی آی اس) به بازسازی و تحلیل الگوی استقراری این دوره بپردازد.