ارزش گذاری خسارات اقتصادی پدیده گرد و غبار بر محیط زیست انسانی (بررسی موردی: اردکان)

یکی از عوامل آلودگی هوا که در سال های اخیر گاهی مناطق غرب و جنوب غربی و به تازگی مرکز ایران شاهد آن بوده، پدیده گرد و غبار است. گرد و غبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی بر جای می گذارد. توفان های گرد و غباری اثرات منفی بسیاری بر سلامت، اقتصاد، جامعه و محیط زیست داشته و منجر به خسارت های زیادی بر منابع انسانی، بخش های بهداشت، صنعت و به ویژه کشاورزی می شود. هدف این تحقیق کمی سازی خسارات ملموس (بازاری) و ناملموس (غیربازاری) ناشی از پدیده گرد و غبار در شهر اردکان است. داده های مورد نیاز در این پژوهش از طریق آمار و اطلاعات ثبت شده در ادارات شهر اردکان و همچنین تکمیل 244 پرسش نامه انتخاب دو گانه دوبعدی در بخش کشاورزی و 509 پرسش نامه در بخش آلودگی هوا و فضای سبز شهری با استفاده از اطلاعات 30 پیش آزمون و روش میشل و کارسون در سال 1395 به دست آمده است. در این پژوهش خسارات ملموس و ناملموس گرد و غبار با بهره گیری از روش ارزش گذاری مشروط و قیمت بازار ارزش گذاری شده است. با استفاده از الگوی لوجیت، عواملی که بر تمایل به پرداخت اثرگذار هستند به ترتیب برای هر بخش با استفاده از Shazam نسخه 9 و محاسبات ریاضی با نرم افزار Maple نسخه 18 برآورد شد. نتایج و بحث: نتایج این پژوهش نشان داد که متغیرهای درآمد و تحصیلات اثر مثبت و معنادار، و متغیرهای سن، تعداد افراد خانوار و جنسیت اثر منفی و معناداری بر تمایل به پرداخت افراد برای حفظ آلودگی هوا و فضای سبز شهری در مقابل گرد و غبار دارند. همچنین در بخش کشاورزی متغیرهای سن، تعداد افراد شاغل، تحصیلات و درآمد اثر مثبت و معناداری بر تمایل به پرداخت کشاورزان برای حفظ محصولات کشاورزی در مقابل گرد و غبار دارند. ارزش کل خسارات در مقابل پدیده گرد و غبار برای جلوگیری از آلودگی هوا ناشی از پدیده گرد و غبار 33185478480 ریال، حفظ محصولات کشاورزی 50431570000 ریال و حفظ فضای سبز در مقابل گرد و غبار 30736160140 ریال در سال برای شهر اردکان به دست آمد. همچنین خسارات ملموس پدیده گرد و غبار در افزایش مصرف آب ناشی از شست وشو 2762736640 ریال، اثر منفی گرد و غبار بر سلامت جسمانی و هزینه های درمان و مرگ ومیر ناشی از بیماری های آسم و برونشیت 15548414040 ریال و اثر منفی بر بخش دام و هزینه های مربوط به درمان و دام های تلف شده 131451400000 ریال با استفاده از رهیافت بازاری محاسبه شد. نتایج حاکی از آن است که در سال 1395 برای شهر اردکان ارزش کل خسارات ناملموس برابر با 114353208620 ریال و ملموس 149762550680 ریال است. ارزش تمایل به پرداخت افراد در بخش کشاورزی بالاتر از سایر بخش ها به دست آمد. همچنین هزینه های مربوط به بخش دام و طیور، بالاترین رقم را در میان سایر هزینه های ملموس به خود اختصاص داده است. از این رو این برآورد برای سیاست گذاران و مسئولان توجیه لازم برای کنترل پیامدهای ناشی از گرد و غبار بر محیط زیست انسانی را فراهم می کند.