تاثیر آتش سوزی بر تنوع و سطح های غذایی فون خاک در جنگل های هیرکانی (مطالعه موردی: جنگل های گلندرود)

تنوع و فراوانی فون خاک های جنگلی، نقش مهمی در چرخه عنصر های غذایی دارد و عامل های زیان بار ازجمله آتش سوزی، سبب برهم خوردن تعادل این جامعه ها می شود. در تحقیق حاضر به تاثیر آتش سوزی بر تنوع، غنا و زیست توده زنده فون خاک پرداخته شده است. این تحقیق در پارسل های 20 و 21 سری 11 حوزه آبخیز 48، اداره کل منبع های طبیعی و آبخیزداری- نوشهر انجام شد. تعداد 10 پلات 30Í30 سانتی متری با عمق 30 سانتی متر در هر یک از دو تیمار جنگل آتش سوزی شده و جنگل شاهد (مجموعا 20 پلات) به صورت تصادفی و به روش دستی نمونه برداری شد. خاک داخل پلات ها از محدوده گودال به داخل ظرفی تشت مانند تخلیه شده و پس از جداسازی ماکروفون ها در داخل کیسه های پلاستیکی قرار گرفته و برای شناسایی و اندازه گیری زیست توده به آزمایشگاه انتقال داده شد. سپس وزن هر یک از این موجود ها، با ترازوی دیجیتال (دقت 0001/0 گرم) ، اندازه گیری و سپس در سطح راسته و خانواده شناسایی شدند. برای محاسبه شاخص های غلبه، تنوع زیستی و غنای فون خاک، از نرم افزار Past و برای انجام تجزیه های آماری، از آزمون تی غیر جفتی در محیط نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج و بحث: از کل ماکروفون های شناسایی شده بیشترین فراوانی مربوط به کرم خاکی بوده است و تمام گونه ها به جز سوسک های راسته سخت بالپوشان و مورچه ها در منطقه شاهد بیشتر از آتش سوزی شده است. زیست توده کلی سطح های تغذیه ای تفاوت معنی داری در بین دو تیمار آتش سوزی نشان نداد؛ این در حالی است که میزان آن در منطقه آتش سوزی شده 35/2 و در شاهد 70/1 گرم بر متر مربع بود. از بین خرده ریزخواران زیست توده، کرم خاکی و سخت بالپوشان افزایش و هزارپایان، خرخاکی ها و دیپلورا در منطقه آتش سوزی شده نسبت به منطقه شاهد کاهش یافتند. نتایج این تحقیق نشان داد که با گذشت 5 سال پس از آتش سوزی، به جز شاخص یکنواختی و غلبه گونه ای، دیگر شاخص ها اختلاف معنی داری را بین جنگل شاهد با آتش سوزی شده نشان ندادند. این مطلب نشان دهنده بازگشت جنگل به حالت اولیه و بازسازی جامعه های فون خاک به زمان قبل از آتش سوزی می باشد. از سوی دیگر، مقایسه جمعیت فون خاک در سطح های تغذیه ای نیز نشان داد که موجود های خرده ریزخوار در منطقه آتش سوزی شده نسبت به دیگر گروه ها بیشترین آسیب و کاهش جمعیت را در اثر آتش سوزی داشته است.