بررسی کیفیت آب های زیرزمینی آبخوان مشهد با استفاده از GIS و روش های آماری چند متغیره

کیفیت آب همواره یکی از چالش های مهم مدیران و تصمیم گیرندگان در مدیریت جامع منابع آب است. این در حالی است که مشکلات کیفیت آب نسبت به کمیت آن از اهمیت بیشتری برخوردار است. یکی از مهم ترین روش ها در بررسی دقیق کیفیت منابع آب و ارزیابی آن، استفاده از روش های آماری چند متغیره است، که اکثر تغییرات یک سیستم، به منظور شناسایی عوامل مهم و تاثیرگذار را می تواند شرح دهد. این پژوهش به منظور پهنه بندی کیفیت آب زیرزمینی آبخوان مشهد به لحاظ قابلیت کشاورزی و بررسی کیفیت آن انجام شده است. بدین منظور ابتدا کیفیت آب زیرزمینی جهت مصارف کشاورزی بررسی و بر مبنای آن نقشه های پهنه بندی کیفی برای سال های 1380 تا 1390 تهیه گردید. سپس با بررسی نقشه زمین شناسی منطقه، واحدهای تخریب کننده کیفیت منابع آب تهیه و اثر سازندهای زمین شناسی بر کیفیت آب بررسی گردید. در نهایت 10 متغیر مهم کیفی آب مربوط به داده های 39 چاه انتخابی آبخوان، با استفاده از روش های آماری چند متغیره، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از تحلیل عاملی برای تعیین مهم ترین متغیرها، تحلیل خوشه ایبرای تعیین گروه های همگن متغیرها و همبستگی پیرسون برای بررسی روابط بین متغیرها استفاده گردید. به طور کلی نتایج، ارتباط عوامل بررسی شده را تایید می کند، به نحوی که سازندهای زمین شناسی تاثیر مهمی بر روی کیفیت آب زیرزمینی داشته اند. همچنین نتایج تحلیل عاملی نشان داد که EC و TDS با توجیه مجموع 02/71 درصد واریانس با بار عاملی 98/0 و pH با توجیه مجموع 91/14 درصد واریانس با بار عاملی 93/0 از مهم ترین عوامل موثر در کیفیت آب زیرزمینی محدوده مطالعاتی هستند.