بررسی امواج سرمای ناحیه غرب ایران

وقوع سرمای شدید و یخبندان باعث خسارات فراوان به محصولات کشاورزی و تاسیسات می شود. واکاوی همدیدی آماری این یخبندان ها به پیش بینی وقوع آنها کمک می کند. در این پژوهش به منظور واکاوی همدیدی امواج سرمای غرب کشور، آمار دمای حداقل روزانه ایستگاه های همدان، خرم آباد، سنندج و کرمانشاه طی دوره ی آماری 1961 تا2010 تهیه شد سپس با استفاده از شاخص های آماری میانگین و انحراف معیار بلندمدت، آستانه عددی امواج سرمایی بدست آمد؛ و براساس آن 56 روز توام با امواج سرما شناخته شد. به منظور استخراج و واکاوی الگوهای فشار سطح زمین و ارتفاع ژئوپتانسیل به ترتیب از داده های HGT و SLP اقدام به خوشه بندی سلسله مراتبی به روش ادغام ward شد. نتایج واکاوی خوشه اینشان داد که یک الگوی گردشی جوی عامل اصلی امواج سرمای منطقه است. در این الگو در تراز سطح دریا هسته مرکزی پرفشار با فشار مرکزی بیش از 1032 هکتوپاسکال بر روی شمال غرب و غرب کشور قرار دارد که با گردش واچرخندی خود باعث ریزش هوای بسیار سرد عرض های بالا بر روی منطقه شده است. در تراز 500 هکتوپاسکال نیز قرارگیری قطاع غربی ناوه عمیق بر روی مناطق غربی ایران که موجب نصف النهاری شدن جریان بادهای غربی و شمالی شدن جریانات مذکور و در نتیجه نزول هوای سرد عرض های شمالی از طریق فرود بلند می گردد، نقش بسیار مهمی در وقوع فرارفت و وزش دمایی سرد دارد که نتیجه آن رخداد امواج سرمایی در منطقه شده است.