مطالعات پترولوژی، ژئوشیمی و جایگاه زمین ساختی مجموعه ماگمایی مولد کانسار اسکارن آهن تخت، شمال شرق همدان

مجموعه ماگمایی و کانسار آهن تخت در شمال شرق شهر همدان و در شمال کمربند ماگمایی ارومیه- دختر قرار دارد. این مجموعه شامل سنگ های آتشفشانی- درونی است که سنگ های آتشفشانی از داسیت، ریوداسیت، تراکی آندزیت و سنگ های آذر آواری (توف و آگلومرا) تشکیل شده اند و سنگ های درونی به طور غالب عبارتند از: گرانودیوریت و دیوریت آنکلاو دار و به مقدار کمتر گابرو. نفوذ توده های درونی یادشده به درون آهک کرتاسه، کانی سازی آهن اسکارن کلسیک را سبب شده است. سنگ های آذرین درونی اغلب از نوع متاآلومین و گروه کالک آلکالن هستند. نسبت های Sr/Nd، Nb/La و Th/U نشان می دهد گرانودیوریت اغلب از ذوب پوسته قاره ای شکل گرفته است و آنکلاو ها بیشتر منشا ماگمای مافیک جبه ای را نشان می دهند. نمودارهای عنکبوتی عناصر کمیاب و REE در نمونه ها دارای آنومالی منفی Nb, Sr, Ti, P و Eu و آنومالی مثبت در Th, K, Yb و Rb بوده که بیانگر نقش مواد جبه ای و پوسته ای در منشاگیری ماگماست. ویژگی های هم زمان گرانیتوئیدهای I و A و نیز ویژگی ماگماتیسم درون و حاشیه قاره نشان می دهد، ماگمای تخت هیبریدی است و امکان حضور هم زمان مذاب های گوشته ای و پوسته ای وجود دارد (سطح بالایی از LILEs وHFSEs). سن سنجی U-Pb زیرکن برای توده گرانودیوریتی، سن 2/0 ± 8/16 میلیون سال (دوره میوسن) را نشان می دهد. در مجموعه ماگمایی تخت مقادیر ایزوتوپ اولیه 87Sr/86Sr بین 70678/0 تا 70778/0 در هزار است و مقدار εNd نیز مقادیر منفی داشته و بین 79398/0- تا 83370/5- هستند. ویژگی های ایزوتوپی Sr و Nd نشان از منشاگرفتن مجموعه ماگمایی تخت از پوسته اقیانوسی شکسته شده همراه با آلایش پوسته قاره ای در مرحله پس از برخورد است. نتایج این پژوهش نشان می دهد برخورد صفحه عربی و ایران قبل از میوسن رخ داده و ماگماتیسم در کمربند ماگمایی ارومیه- دختر بعد از بسته شدن نئوتتیس نیز ادامه داشته است؛ به طوری که بررسی های ایزوتوپی، سن سنجی و ژئوشیمیایی منطقه مورد بررسی که بخشی از کمربند ارومیه- دختر شمالی محسوب می شود، بیانگر این موضوع است.