ارزیابی اثربخشی سیاست های حمایتی دولت بر بهره وری کل عوامل تولید در سامانه های روستایی و عشایری پرورش دام سبک در استان های منتخب کشور

پرورش دام سبک یکی از مهم ترین و با سابقه ترین فعالیت های بخش کشاورزی است. در کشور ما دو سامانه روستایی و عشایری برای پرورش دام سبک وجود دارد. در طی سال های گذشته تلاش های زیادی از سوی دولت برای بهبود وضعیت بهره وری این دو سامانه صورت گرفته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و مقایسه میزان تاثیر سیاست های حمایتی دولت بر بهره وری کل عوامل تولید در این دو سامانه، طی سال های 92- 1376 در چهار استان منتخب کشور شامل لرستان، کرمانشاه، همدان و ایلام انجام گردیده است. میزان حمایت های دولت براساس شاخص های سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی (OECD) و میزان بهره وری کل عوامل تولید براساس شاخص دیویژیا محاسبه گردید. برای تعیین رابطه هم جمعی بین متغیرهای تحقیق از آزمون پدرونی استفاده گردید و رابطه تعادلی بلندمدت از طریق روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) برآورد شد. نتایج نشان داد حساسیت بهره وری کل عوامل تولید (TFP) نسبت به شاخص حمایت از تولیدکننده (PSE) ، در سامانه عشایری از سامانه روستایی بیشتر است. علت این برتری را می توان در ویژگی های این سامانه هم چون هزینه های ثابت و متغیر کمتر، استفاده بیشتر از زمان رشد، مدیریت متمرکز، تخصص گرایی توسط فعالان این سامانه و غیره دانست. براساس نتایج این تحقیق پیشنهاد می گردد تا از تلفیق دو سامانه، سامانه جدیدی تحت عنوان کوچ تابستانه شکل گیرد. در این شیوه تولید به دلیل وجود ضرایب تولید مثلی بالاتر، تولید گوشت و لبنیات بیشتر و نیز هزینه کمتر، بهره وری و بازدهی تولید بیشتر خواهد بود. بدیهی است نتایج این تحقیق می تواند ضمن هدفمند نمودن سیاست های حمایتی دولت به افزایش بهره وری عوامل تولید در این رشته فعالیت و در نهایت افزایش ثروت و سرمایه ملی کمک نماید.