بررسی خطر سرطان ریه در اثر مصرف قلیان: یک مطالعه متاآنالیز

مصرف قلیان نسبت به سیگار در بین مردم شیوع بالایی یافته است، زیرا مصرف کنندگان بر این باورند که مصرف تنباکو به شکل قلیان نسبت به سیگار اثرات سلامتی کمتری دارد. هدف از این مطالعه، بررسی ارتباط بین سرطان ریه و مصرف تنباکو به شکل قلیان بود. این مطالعه از نوع متاآنالیز می باشد، که در دانشگاه علوم پزشکی ایران از دی 1395 تا اردیبهشت ماه 1396 به جستجو الکترونیکی مقالات پرداخته شد، جستجوی مقالات در پایگاه های داده ای (PubMed, MEDLINE and EMBASE) جهت یافتن مقالات مرتبط با تاثیر قلیان بر سلامتی انجام شد. مطالعات مورد- شاهدی و کوهورت منتشر شده بین 1980 تا 2017 در سرتاسر جهان بدون محدودیت زبانی انتخاب شد و ما مقالاتی که به صورت گزارش موردی، خلاصه کنفرانس و مروری و شامل بشر نبودند از مطالعه خارج نمودیم. فرآیند انتخاب مقاله و استخراج داده ها توسط دو پژوهشگر جداگانه انجام شد و با استفاده از مدل های مربوط، به ارزیابی نسبت شانس، هتروژنی و تورش انتشار (Publication bias) پرداخته شد. در این مطالعه تعداد 120 مقاله مرتبط با تاثیر دود قلیان بر سلامتی یافت شد که از این تعداد مقالات منتشر شده، 9 مقاله مرتبط با تاثیر دود قلیان با ریه بودند که برای مطالعه متاآنالیز انتخاب شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که دود قلیان خطر ابتلا به سرطان ریه را با نسبت شانس 3/72 و فاصله اطمینان 4/85- 2/60 افزایش می دهد و هتروژنی و تورش انتشار در بین مقالات انتخاب شده مشاهده نشد. شواهد گرد آوری شده نشان داد که ارتباط بین مصرف قلیان و سرطان ریه وجود دارد، که ابتلا به سرطان ریه در اثر مصرف قلیان افزایش می یابد.