مقایسه روش های تحریک الکتریکی و درمان آینه ای با توانبخشی رایج و نیز ترکیب آنها در بازتوانی حرکتی اندام فوقانی بیماران سکته ی مغزی: مطالعه فراتحلیل

  شایع ترین اختلالات عملکردی در بیماران سکته ی مغزی، عدم توانایی در دست رسانی، گرفتن و مهارت کار با دست است که مشکلات بسیاری را برای انجام فعالیت های روزمره توسط این بیماران به همراه دارد. علی رغم تکنیک های متعدد در توانبخشی، میزان و سرعت بازتوانی عملکردهای حرکتی اندام فوقانی ضعیف می باشد؛ از این رو استراتژی های درمانی جدیدی حاصل از ترکیب روش های درمانی مختلف پیشنهاد شده اند. با این فرض که بهبود بیشتری در اتصالات مجدد مدارات مغزی به واسطه به کارگیری هر دو جنبه شناختی و فیزیکی در توانبخشی حاصل می شود، در بازتوانی حرکتی اندام مبتلا، ترکیب روش درمان آینه ای و تحریک الکتریکی می تواند نسبت به مداخله هر یک به طور مجزا تاثیرگذارتر باشد. در مطالعه حاضر به مقایسه اثربخشی هر یک از دو روش تحریک الکتریکی و درمان آینه ای به طور مجزا با روش توانبخشی رایج و روش ترکیبی به صورت قبل و بعد از مداخله درمانی پرداخته شد. مطالعه مروری و فراتحلیل حاضر بر روی سه روش درمان آینه ای، تحریک الکتریکی و روش ترکیبی آنها از پایگاه های PEDro، PubmedوRehabdata انجام گرفته است. بررسی فراتحلیل مبتنی بر مدل اثر تصادفی انجام گرفته و اندازه اثر نیز مبتنی بر اختلاف میانگین استانداردشده به دست آمده است. نوع بیماری در فاز حاد و مزمن، نوع تحریک اکتیو و پسیو و نیز نوع پروتکل تمرینی در حرکات هماهنگ دوطرفه و دیگر حرکات تمرینی به عنوان عواملی تاثیرگذار مقایسه شده اند. در مطالعه حاضر تعداد 35 مقاله شامل 903 بیمار سکته ی مغزی، بررسی شده اند. در مقایسه اثربخشی دو روش درمان آینه ای و تحریک الکتریکی با روش توانبخشی رایج، تفاوت معنا داری نتیجه شده است. همچنین وجود تفاوت معنا دار در اثربخشی روش ترکیبی قبل و بلافاصله بعد از درمان نیز تایید شده است. از طرفی دیگر، وجود تفاوت معنا دار در مدت زمان بین شروع سکته تا مداخله درمانی برای روش تحریک الکتریکی تایید شده است. نوع تحریک اکتیو و پسیو و نیز حرکات تمرینی با دو دست یا حرکات هماهنگ دوطرفه در مقایسه با دیگر حرکات تمرینی، به ترتیب وجود تفاوت معنا دار را در اثربخشی روش های تحریک الکتریکی و درمان آینه ای تایید نکرده اند. فرضیه بهبود سازماندهی مجدد مغز برای بیماران سکته ی مغزی، با به کارگیری هم زمان هر دو جنبه شناختی و عملکردهای فیزیکی تایید شده است. روش های تحریک الکتریکی و درمان آینه ای در مدت زمان اولیه از شروع سکته می توانند تاثیرگذارتر باشند. می توان وجود عواملی دیگر نظیر شدت تحریک، مدت زمان تحریک، فرکانس تحریک یا حتی پروتکل مربوط به اکتیو نمودن تحریک را در عدم تایید اثربخشی بیشتر روش تحریک اکتیو نسبت به تحریک پسیو موثر دانست. از طرفی دیگر، به واسطه تعداد مقالات بیشتر، قابلیت اطمینان از نتایج مطالعات فراتحلیل افزایش می یابد.