به کارگیری مخازن سازمانی راهبردی برای ارتقای علمی دانشگاه های علوم پزشکی کشور

دانایی یکی از محور ها و شاخص های اصلی پیشرفت و تعالی هر جامعه به شمار می رود. سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. منبع اصلی تولید اطلاعات و دانش جدید در واقع حاصل فعالیت های پژوهشی است که انجام می گیرد. پژوهش در هر موضوع، به هر گونه و در هر سطحی که انجام شود، تلاشی منسجم و نظام مند در راستای توسعه دانش موجود درباره موضوع های گوناگون است، بنابراین دسترس پذیر ساختن نتایج پژوهش ها از اهمیت فراوانی برخوردار است. امروزه مخازن سازمانی به عنوان یکی از ابزارها و محمل های نوین نشر علمی، جایگاه خود را در دانشگاه ها و سازمان های علمی و پژوهشی باز کرده و بسیاری از انواع منابع و مدارک علمی تولید شده در شکل ها و قالب های مختلف در سازمان ها را می توان در آنها یافت. با گسترش و توسعه ی این منابع و عرضه آنها از طریق شبکه جهانی اینترنت و نمایه شدن محتوای آنها در موتورهای جستجو، امکان دیده شدن، بازیابی و استفاده شدن مدارک و محتوای مخازن سازمانی افزایش می یابد و همین امر سبب افزایش ضریب نفوذ و تاثیر و همچنین بالاتر رفتن اعتبار سازمان در محیط خارج سازمانی می گردد. مخازن سازمانی سیستم های آرشیو آنلاین هستند که توسط دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی ارائه شده اند تا بتوانند انواع تحقیقات علمی پژوهشگران، از جمله پژوهشگران، استادان و دانشجویان را ذخیره، انتشار و حفظ نمایند. محتوای ذخیره شده مخازن سازمانی آموزش عالی شامل پایان نامه ها، مقالات مجلات، مقالات کنفرانس و سایر مقالات علمی است. مخازن سازمانی یک کانال مهم برای ایجاد دسترسی آزاد منابع دانشگاهی ایجاد می کنند (1). مخازن سازمانی همچنین به عنوان کتابخانه های دیجیتالی مورد نیاز محققان در جستجوی منابع برای کمک به جامعه علمی در توسعه دانش خود عمل می کند (2). با توجه به هدف اولیه دانشگاه ها که ترویج، انتشار و حفظ دانش است. مدیریت این اطلاعات و دانش در دانشگاه ها یکی از ضرورت ها برای مدیران دانشگاهی است. دانشگاه ها بنا به ماموریت خود نمی تواند نسبت به پژوهش هایی که توسط اعضای هیات علمی و پژوهشگران صورت می گیرد، بی توجه باشند. از این رو، ضروری است که پژوهش ها و دانش تولید شده توسط پژوهشگران دانشگاه مدیریت، اشاعه و دسترس پذیر شوند. بر این اساس، دانشگاه ها می توانند با به کارگیری مخازن سازمانی، به ماموریت خود، یعنی تولید دانش از طریق پژوهش، تحقق بخشند و با مدیریت اطلاعات منابع تولید شده در دانشگاه، به دسترس پذیر ساختن اطلاعات گردآوری شده بپردازند. همچنین استفاده از مخازن سازمانی در دانشگاه ها می تواند باعث ارتقای دسترسی آزاد، تحقیقات علمی، همکاری با دانشگاه های دیگر و جوامع آنلاین شود و همچنین باعث ارتقای میزان رویت دانشگاه ها در سطح وب و افزایش رتبه بین المللی وب سنجی آن می گردد (3تا5). مخازن سازمانی به طور گسترده ای توسط بسیاری از موسسات دانشگاهی برای برقراری ارتباط و حفظ این دانش استفاده شده است. مخازن سازمانی در چند سال گذشته بسیار مورد توجه بوده اند. در ایران با توجه به تاکید برنامه های عملیاتی وزارت بهداشت بر لزوم استفاده از مخازن سازمانی استاندارد، دانشگاه های علوم پزشکی ایران نیز به این سمت حرکت کرده اند و جهت باز انتشار و معرفی پژوهش های خود از این مخازن استفاده می کنند، اما با اعلام جدیدترین نسخه رتبه بندی مخازن سازمانی جهانی، هیچ کدام از مخازن سازمانی و دانشگاهی علوم پزشکی ایران در این لیست قرار نگرفته است، در این مورد مسوولین تحقیقات و فن آوری دانشگاه ها می بایست نسبت به بهینه سازی و ارتقای آن جدیت لازم را به خرج دهند تا بتوانند به نحو مطلوب جامعه جهانی را از انتشار پژوهش های خود آگاه سازند و به طبع رتبه های علمی دانشگاه خود را ارتقا بخشند.