ردگان شناسی سازوکارهای تصریح شناختی در ترجمه: رهیافتی نوین

در این پژوهش می کوشیم سازوکارهای تصریح ترجمه ای را با عطف توجه به بنیادهای شناختی آن و در چهارچوب عملیات های تعبیرگری شناختی شناسایی و صورت بندی کنیم. در همین راستا با فهم تصریح به مثابه نوعی تصمیم کاربردشناختی و با پذیرش نقش برسازنده تعبیرگری در معنی (لانگاکر 2008) تصریح دگرگشتی تلقی شده است که بر حسب آن، شیوه کاربست یک عملیات تعبیرگری شناختی در متن مبدا، به شیوه ای دیگر در متن مقصد دگرگون شود. کارکرد این دگرگونی کاهش زحمت پردازشی و تامین دسترسی آسان تر و سریع تر به به آن چیزی است که در تفسیر مترجم، «معنی متن» تلقی شده است. مبتنی بر این صورت بندی، و با عنایت به دیدگاه کرافت (2009) مبنی بر اینکه تعبیرگری با هدف برقراری ارتباط و تحقق موفقیت آمیز کنش اطلاع دهندگی صورت می پذیرد، 10 سازوکار تصریح شناختی و اقسام فرعی آنها در چهارچوب چهار عملیات تعبیرگری اصلی، یعنی گزینش، قضاوت، نظرگاه و برساختن، و زیرمقوله های آنها شناسایی و معرفی شده اند. این سازوکارها، وقوع تصریح را نه در سطح واژگان و ساختار، که در حوزه فرایندهای مفهوم پردازی و متناسب با انگیزه های شناختی وقوع شان شناسایی می کنند. از رهگذر تحلیل کیفی نمونه های سنخ نما شیوه عملگری سازوکارها تشریح شده است.