اصناف و آثار انوار تابان بر اخوان تجرید در اندیشه شیخ اشراق

شیخ اشراق، که خود در شمار اخوان تجرید و از صوفیان است، مجموعه ای از انوار را برشمرده که بر مبتدیان، متوسطان و منتهیان در سلوک اشراق می گردد. انوار اشراق شده بر مبتدیان، که ناپایدارند، به «طوالع و لوایح» موسوم است و انوار تابان بر متوسطان در سلوک، که دارای ثبات و قرارند، «سکینه» نامیده شده است. این انوار، که اشراقاتی از ناحیه عقل مفارق بر نفس انسانی اند، دارای اصناف گوناگون و آثار متفاوت هستند. «نور طامس» از آن فاضلان و منتهیان در سلوک است که امر سالک را به فنا و بقای بعد از فنا منتهی می سازد. این بارقه های الهی و انوار تابان بر سالکان همان علم و یا لذت ناشی از علم نیست، و نیز ورود این انوار بر سالک، به ویژه تجلی نور طامس، به معنای اتصال و اتحاد او با مبدع (حق تعالی) نیست. با وجود این، شیخ اشراق از نوعی اتحاد در این زمینه یاد کرده که ملاصدرا آن را نقد کرده است.