آلودگی زیست محیطی رهش عناصر سنگین در خاک منطقه زاخور (مشگین شهر): تاکیدی بر نقش فرایندهای زمین شناسی

زون های دگرسانی گرمابی آرژیلیک، آرژیلیک فیلیک، آرژیلیک پیشرفته و سیلیسی توام با کانی سازی سولفیدی مس، آهن، سرب، روی، کبالت، نیکل، طلا و نقره، مهمترین منابع آلوده کننده زمین زاد غیرمتمرکز در منطقه زاخور هستند که هاله های پراکندگی وسیعی از فلزات به صورت ناحیه ای ایجاد کرده اند. برای ارزیابی میزان آلودگی خاک زراعی روی زون های دگرسان شده به فلزات سنگین/سمی از نتایج آنالیز چندعنصری 20 نمونه خاک به روش ICP-MS استفاده شده است. تحلیل سه شاخص انباشت ژئوشیمیایی ) Igeo (، درجه آلودگی اصلاحشده) mCd (و شاخص ریسک اکولوژیکی بالقوه) RI (نشان می دهند که خطر آلودگی زیست محیطی Pb در رده متوسط تا شدید و As در رده جدی) بسیار شدید (قرار دارند. رده آلودگی شدید سولفور حاکی از تیپ کانی سازی سولفید بالا) HS ( در زون های دگرسانی گرمابی زاخور است. محاستات تغییرات جرمی فلزات سنگین در دو زون آرژیلیکی و سیلیسی گویای آن است که عناصری چون Cr ، Ni ، As ، Pb و S غنی شدگی و عناصر Hg و Cd تهی شدگی دارند. در زون آرژیلیک علاوه بر وجود همبستگی های مثبت بین فلزات سنگین با یکدیگر، همبستگی معنی داری بتا Mn و Al نیز نشان می دهند که میتواند به واسطه عملکرد فرآیندهای جذب سطحی توسط اکسیدهای منگنز، آهن وکانی های رسی رخ داده باشد.