مقایسه کارکرد مدل های مفهومی در شبیه سازی هیدرولوژیک رودخانه

مدلهای هیدرولوژیک بارش-رواناب ابزارهای مهمی در پروژه های منابع آبی هستند. بطور کلی کارایی این گروه مدلها وابسته به انتخاب مناسب پارامترهای مدل است. براین اساس روش های متعددی برای برآورد پارامترهای هیدرولوژیک ابداع شده اند. تحقیق حاضر با هدف مقایسه عملکرد مدلهای هیدرولوژیک ادراکی TANK،SIMHYD و AWBM که از قابلیت برآورد غیر مستقیم پارامترهای مدل بهره می برند، در شبیه سازی جریان دبی حوزه آبخیز بابلرود واقع در استان مازندران شکل گرفت. فرآیند کالیبراسیون خودکار این مدلها با کاربرد الگوریتم جستجوی تکاملی ژنتیک و استفاده از توابع هدف NSE و RMSE به عنوان عوامل تعیین کننده سطح خطا و آستانه های توقف شبیه سازی طراحی شد. در این روال داده های هواشناسی و آب شناسی دما، تبخیر و تعرق، بارش و دبی در مقیاس روزانه از سازمان های مربوطه تهیه و پس از اعتبارسنجی مقدماتی و ترمیم گپ های موجود به بخشهای تعادل سنجی، آموزش و تست تقسیم بندی شدند. براساس نتایج حاصل، نمایه NSE برای گام آموزش و تست مدل TANK (0, 59 تا 0, 72) ، و نمایه RMSE برای گام آموزش مدل SIMHYD (0, 83) و گام تست مدل TANK (0, 15) را برترین شبیه ساز معرفی می کند. مطابق با نتایج نمایه های تحلیلی مشخصه های جریان، بطور کلی شبیه سازی های انجام شده در مقادیر دبی کم آبی (به استثنای مدل TANK) ، دبی متوسط و دبی پرآبی جریان با تطابق قابل قبولی انجام شده است. این درصورتی است که شبیه سازی شیب منحنی تداوم جریان که به نوعی بیانگر شدت تغییرات است (به استثنای مدل TANK در گام آموزش) ، نتایج قابل قبولی ارایه نکرد. لیکن با توجه به ضعف و قوتهای مطرح شده، مدلهای مذکور پس از انجام تست های مقدماتی در شرایط متفاوت اقلیمی کشور، می توانند به عنوان شبیه سازهایی قابل قبول جهت مدیریت منابع آبی خصوصا در حوزه های فاقد اطلاعات آماری مورد استفاده قرار گیرند.