ارزیابی عملکرد و ویژگی های مورفوفیزیولوژیک ژنوتیپ های امیدبخش گندم نان در شرایط دیم

یکی از دلایل اصلی کاهش محصول گندم دیم در مناطق سرد و معتدل ایران، تنش خشکی در اواخر فصل رشد می باشد. به منظور شناسایی ژنوتیپ های مقاوم به خشکی و ارزیابی برخی از صفات مهم مرتبط با تحمل تنش خشکی در ارقام گندم نان، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود واقع در استان کرمانشاه اجرا شد. در این تحقیق 15 ژنوتیپ پیشرفته و 5 رقم شاهد گندم نان (ریژاو، رصد، سرداری، آذر-2 و اوحدی) از نظر تحمل تنش خشکی و ویژگی های فیزیومورفولوژیک آن ها، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بررسی شدند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر عملکرد دانه در سطح پنج درصد آماری اختلاف معنی داری وجود داشت. در شرایط دیم پر محصول ترین ژنوتیپ، رقم تازه معرفی شده ریژاو بود ولی ژنوتیپ های 1 و 8 نسبت به ارقام شاهد سرداری و آذر-2 و ژنوتیپ های 1 و 2 نسبت به رقم اوحدی برتری نشان دادند. از نظر سرعت رشد اولیه ژنوتیپ 5 بیش‎ترین میزان را داشت. کم‎ترین میزان آب از دست رفته برای ژنوتیپ 5 در مرحله ساقه دهی و برای ژنوتیپ های 7 و 11 در مرحله پر شدن دانه ثبت گردید. همچنین بالاترین انتقال مجدد به ترتیب در ژنوتیپ های 3، 11 و 6 و ارقام اوحدی و سرداری به‎دست آمد. به طورکلی نتایج نشان داد که ژنوتیپ های 1، 3، 4 و 7 نسبت به ژنوتیپ های دیگر برتری داشتند و از میان ارقام مورد بررسی در بیش‎تر صفات رقم ریژاو رقم برتر بود. بنابراین، امکان بهبود عملکرد گندم در شرایط تنش خشکی وجود دارد.