فرایندپژوهی تکوین رشته مطالعات زنان معطوف به تغییرات پارادایمی جنسیت (مطالعه موردی: دانشگاه های امریکا)

رشته مطالعات زنان از دهه 1970 در امریکا تاسیس شده و به دلیل تعداد، تنوع موضوع و مواد درسی رشد روزافزونی داشته است. از وجوه مهم تکوین این رشته، پیوستگی به واقعیت در حال تغییر وضعیت زنان در جامعه امریکاست. تاسیس این رشته در کنار جنبش های مدنی زنان و با عنایت به تغییرات مفهومی و توسعه مصداقی حقوق و توانمندسازی زنان قابل پیگیری است. بیش از یک دهه است که رشته مطالعات زنان در امریکا، به رغم پویایی درون گفتمانی، با چالشی برخاسته از تغییرات پارادایمی حوزه جنسیت رو به رو هستند؛ به نحوی که حتی نام این رشته ناکافی و نارسا قلمداد می‏شود. مقاله حاضر، با روش فرایندپژوهی مبتنی بر آثار تاریخ‏نگارانه مطالعات زنان در امریکا، به تحلیل انعکاس تغییرات پارادایمی زنان و جنسیت در تکوین این رشته و چالش های پیش روی آن می پردازد. فرایند تکوین این رشته در سه دوره، اعم از پارادایم سیستم جنس دوگانه: زنان در برابر مردان (1970 اوایل دهه 1980)، تغییر پارادایم از زن به زنان از زنان به جنسیت (دهه 1980 نیمه دهه 1990) و پارادایم تفوق گرایش های جنسی و هویت های جنسیتی (نیمه دهه 1990 تاکنون)، واکاوی شده است. فهم این پویایی گفتمانی در امریکا به فهم گفتمان جنسیت در سطح بین المللی می انجامد.