بررسی فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس مریم گلی ارغوانی بومی ایران (Salvia multiculis vahl)، و کاربرد آن در پایداری اکسایشی روغن آفتابگردان

  هدف شناسایی ترکیبات و سنجش فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره آبی و اسانس روغنی گیاه مریم گلی ارغوانی بومی ایران و کارایی آنها در پایداری اکسیداسیون روغن آفتابگردان می باشد. عصاره و اسانس به ترتیب از روش خیساندن و اسانس گیری توسط دستگاه کلونجر به روش تقطیر با بخار تهیه شدند. میزان ترکیبات فنلی عصاره و ترکیبات فرار اسانس به ترتیب به روش فولین-سیکالتو و دستگاه گازکروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) تعیین شدند. برای تعیین فعالیت آنتی اکسیدانی از روش به دام اندازی رادیکال 2و2-دی فنیل 1-پیکریل هیدرازیل (DPPH) استفاده شد و غلظت های لازم برای مهار 50 درصد رادیکال های آزاد (50IC) محاسبه گردید. کارایی آنتی اکسیدانی در به تاخیر انداختن زمان فساد اکسیداتیو روغن آفتابگردان با اندازه گیری شاخص های پایداری اکسیداتیو، روش شاخص پایداری اکسایشی (OSI) و روش اکسیژن فعال (AOM) ارزیابی شد. میزان ترکیبات فنلی عصاره (23/11±24/2 میلی گرم/گرم)، بیشتر از اسانس تعیین گردید. در اسانس 21 ترکیب، که در مجموع 97/1 درصد آن را تشکیل می داد شناسایی شد. 1و8- سینئول (24/8 درصد)، کامفر (17/9درصد)، سابینن (8/6 درصد)، آلفا پینین (8/5 درصد) و ترپینئول (7/1 درصد) مهمترین ترکیبات بودند. 50IC به ترتیب 2/36±38/16 و 14/23±73/1 میکروگرم/ میلی لیتر برای عصاره و اسانس تعیین گردید. غلظت های 250 و 350 میلی گرم/لیتر از عصاره و اسانس کارایی مشابه و قابل رقابت با آنتی اکسیدان سنتزی گریندوکس 117 (200 میلی گرم/لیتر)، داشتند. استفاده از ترکیبات استخراج شده از مریم گلی ارغوانی به عنوان جایگزینی مناسب برای آنتی اکسیدان های سنتزی پیشنهاد می گردد.