گسترش و تنوع گونه های سفال دوران اسلامی در سکونت های دشت نرماشیر کرمان

نرماشیر در صدر اسلام، یکی از پنج ولایت کرمان بود. اما توجه باستان شناسان به بم و جیرفت سبب غفلت از نرماشیر شده و شناخت کافی از سفال اسلامی نرماشیر وجود ندارد. عدم شناخت سفال نرماشیر از یک سو، و نقش سفال در گاهنگاری و شناخت تغییرات فرهنگی از دیگر سو، نشانگر ضرورت این پژوهش است. پرسش ها این ست که گونه های سفال اسلامی در نرماشیر چیست و به چه ادواری تعلق دارند؟ فراز و فرود حیات در نرماشیر و روابط فرامنطقه ای آن براساس داده های سفالی چگونه بوده است؟ ویژگی های تولید و سبک محلی سفال در نرماشیر چیست؟ اهداف پژوهش عبارتنداز: مطالعه ی سفال اسلامی نرماشیر و شواهد تولید، گونه شناسی و گاهنگاری مقایسه ای و نسبی سفال ها و تبیین روند تداوم حیات در نرماشیر. روش گردآوری داده ها، میدانی-اسنادی، و روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است1. برپایه ی نتایج، سفال اسلامی نرماشیر شامل گونه های: ساده ی بی لعاب، نقش کنده، افزوده، قالب زده، مهری، شبه پیش ازتاریخی، لعابدار تک رنگ، نقش کنده یا افزوده زیرلعاب، گلابه ای، لعاب پاشیده، اسگرافیتو، نقاشی زیرلعاب، نقاشی روی لعاب، زرین فام و آبی و سفید است. این گونه ها، ارتباطات فرهنگی با: جیرفت، غبیرا، سیرجان، میناب، کیش، سیراف، نیشابور، اسفراین، ری، اصفهان، قصرابونصر، مرودشت، سی سخت، بویراحمد، شوش، راس الخیمه امارات، مسندم عمان، حضرموت یمن، قلعه بحرین، بصره، سامرا، رقه و لشکری بازار را نشان می دهند. برخی نمونه های سفال نرماشیر وارداتی و تعدادی تولید محلی، اما تقلیدی هستند. نمونه های قالب زده ی بی لعاب، تولید محلی و دارای نقوش کاملا محلی هستند. همچنین، حیات شهر نرماشیر از دوره ی ساسانی آغاز شده، و در دوره ی سلاجقه ی کرمان و قراختاییان به اوج می رسد و تا دوره ی تیموری تداوم داشته است؛ اما جمعیت آن در دوره ی صفوی کاهش می یابد و پس از صفویان متروک شده و تعدادی روستا در دشت باقی می ماند.