بررسی تاثیر تغییر اقلیم در آینده نزدیک بر تولید گندم آبی منطقه تربت جام: مطالعه موردی

کشاورزی، که عامل تامین نیاز غذایی و ثبات اقتصادی و امنیتی هر جامعه ای است، می تواند تحت تاثیر نوسانات اقلیمی هر منطقه قرار گیرد. بررسی تاثیر اقلیم بر تولید محصولات زراعی همچون گندم که یک محصول راهبردی در تامین امنیت غذایی جامعه ایرانی است از اهمیت دوچندانی برخوردار است. هدف از این مطالعه پیش بینی اثرات تغیر اقلیم در آینده نزدیک بر عملکرد گندم آبی در منطقه تربت جام با بیشترین سطح زیر کشت در استان خراسان رضوی بود. در این تحقیق از برنامه MarkSim تحت چهار سناریوی انتشار RCP2.6، RCP4.5، RCP6 و RCP8.5 برای تولید داده های اقلیمی در دوره آینده نزدیک (2047-2018) استفاده شد. در نهایت داده های اقلیمی خروجی از برنامه MarkSim به عنوان داده های آب و هوایی ورودی برای اجرای مدل شبیه سازی رشد گیاهان زراعی DSSAT مورد استفاده قرار گرفت. نتایج شبیه سازی رشد گندم آبی در دوره پایه نشان داد که این گیاه کاهش دوره رشد و افزایش تولید ماده خشک و عملکرد را در دوره 20 ساله اخیر تجربه کرده است. افزایش بارش های بهاری و همچنین افزایش دما در طول فصول سرد سال ازجمله دلایل این افزایش بوده است. همچنین افزایش دما در طول فصل سرد سال و افزایش غلظت دی اکسید کربن در آینده نزدیک تحت سناریوهای مختلف تغییر اقلیم افزایش حدود 20 تا 25 درصدی تولید دانه گندم را باعث خواهند شد. اگرچه میزان این افزایش تولید در خاک های سبک تر کمتر از خاک های سنگین تر منطقه بود. همچنین مشخص گردید، با وجود احتمال کاهش حداقل 300 متر مکعب آب آبیاری در هر هکتار در طول دوره رشد گندم در 30 سال آینده، در نهایت با به کار گیری سیستم های آبیاری با راندمان بالاتر احتمالا افزایش تولید با تغییرات چندانی روبه رو نخواهد شد.