تاثیر قارچ مایکوریز بر فاکتورهای بیماریزایی نماتد ریشه ی گرهی (Meloidogyne incognita) و تغییرات هیستوپاتولوژیکی در ارقام متحمل و حساس خیار

نماتدهای مولد گره ریشه (Meloidogyne spp.) از مهمترین نماتدهای انگل گیاهی است که سبب ایجاد خسارت روی اکثر محصولات کشاورزی می شوند. در این تحقیق، به بررسی اثر قارچ مایکوریز آربوسکولار Funneliformis mosseae در کنترل نماتد ریشه ی گرهی خیار، M. incognita پرداخته شد. بدین منظور آزمونی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که اضافه کردن قارچ مایکوریز به خاک یک ماه قبل از تلقیح نماتد، موجب کاهش معنی دار فاکتورهای بیماریزایی نماتد (تعداد گال، تعداد کیسه ی تخم، تعداد تخم در هر کیسه ی تخم و تعداد لارو سن دوم) در هر دو رقم متحمل و حساس گردید. علی رغم اینکه پارامترهای بیماریزایی نماتد در رقم متحمل در مقایسه با رقم حساس، کمتر بود اما تلقیح ریشه های حساس با قارچ مایکوریز در رقم حساس، موجب کاهش قابل توجه عوامل بیماریزایی نماتد شد. عامل تولیدمثل در گیاهان مایه کوبی شده با قارچ مایکوریز در دو رقم متحمل و حساس به ترتیب 50 و 6/66 درصد کاهش نشان داد. حضور قارچ مایکوریز قبل از تلقیح نماتد در رقم متحمل و حساس به ترتیب سبب کاهش 64 و 3/63 درصدی جمعیت لارو سن دوم در خاک گردید. همچنین مقایسه میانگین تعداد و اندازه ی سلول های غول آسا، تعداد و قطر هسته و مساحت سلول غول آسا در دو رقم، نشان دهنده ی اختلاف معنی دار آماری بین گیاهان تلقیح شده با قارچ مایکوریز و گیاهان غیرمایکوریزی بود. با توجه به اینکه قارچ مایکوریز باعث کاهش بیماریزایی نماتد ریشه ی گرهی و افزایش مقاومت رقم حساس نسبت به نماتد می گردد، می تواند به عنوان گزینه ای در جهت مهار زیستی نماتد ریشه ی گرهی مورد توجه قرار گیرد.