ویژگی های روان سنجی پرسش نامه ی عزت نفس معنوی با رویکرد اسلامی

پژوهش ها نشان داده است که عزت نفس درسلامت روان نقش بسزایی دارد. از آنجایی که مقیاس های عزت نفس موجود فاقد بعد معنوی است، پژوهش حاضر با هدف ساخت پرسش نامه ی عزت نفس معنوی با رویکرد اسلامی و اعتباریابی آن انجام شد. روش این پژوهش ترکیبی از کیفی (توصیفی-تحلیلی) و کمی (میدانی) بود. ابتدا آیات و روایات مرتبط با احساس ارزشمندی و توانمندی معنوی، جمع آوری، دسته بندی و تحلیل شد و سپس سازه ی عزت نفس معنوی به معنای احساس ارزشمندی و توانمندی در بعد معنوی شامل ده مولفه طراحی شد. مولفه ها عبارت بود از: باور به توانمندی و جایگاه آدمی از سوی خدا، باور به ارزشمندی خویش به واسطه ی ایمان و عمل صالح، توکل و امداد الهی، احساس نزدیکی به خدا، ارتباط کریمانه با مردم، احساس بی نیازی از مردم، خویشتن پذیری، هدفمندی معنوی، یکپارچگی معنوی و احساس کنترل. سپس کارشناسان روایی محتوایی مولفه ها را تایید کردند. در ادامه شاخصه های هر مولفه تعیین؛ و متناسب با هر شاخصه، گویه هایی طراحی شد. پرسش نامه ی اولیه به همراه پرسش نامه ی عزت نفس روزنبرگ و سلامت معنوی پولوتزین و الیسون در بین 204 شرکت کننده که به صورت نمونه گیری خوشه یی تصادفی از شش دانشگاه دردسترس قم و تهران انتخاب شده بودند، اجرا شد. در تحلیل یافته ها نیز از ضریب تشخیص، دشواری، همبستگی پیرسون، تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی؛ و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها نشان داد پرسش نامه ی نهایی عزت نفس معنوی شامل 7 مولفه ی باور به توانمندی معنوی، توکل و امداد الهی، احساس نزدیکی به خدا، احساس کنترل، یکپارچگی معنوی، ارتباط کریمانه با مردم و خویشتن پذیری؛ و 25 گویه در طیف لیکرت چهارتایی است. روایی سازه به روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی بررسی شد که مطلوب بود (97/0=CFI)، همچنین پایایی پرسش نامه با روش آلفای کرونباخ 897/0؛ با استفاده از روش دونیمه سازی و اسپیرمن 831/0 و به روش گاتمن 825/0 به دست آمد. علاوه براین، رابطه ی عزت نفس معنوی با عزت نفس (477/0) و سلامت معنوی (677/0) مثبت و معنادار بود (001/0P<)؛ بنابراین روایی هم زمان پرسش نامه نیز نسبتا مطلوب بود. بر اساس نتایج به دست ‎آمده، پرسش نامه ی عزت نفس معنوی با رویکرد اسلامی شامل هفت مولفه است و از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است.