ارزیابی خطر تخریب سرزمین و شدت بیابان زایی با استفاده از روش فازی (مطالعه موردی: منطقه میاندهی استان خراسان رضوی)

پدیده مخرب بیابان زایی یکی از بحران های جدی اکولوژیکی در این عصر محسوب می شود. به منظور بهبود کارایی پروژه های بیابان زدایی و خنثی سازی تخریب منابع طبیعی، ایجاد روش ارزیابی و پایش جامع و سامانمند که از انواع معیارها و شاخص ها برای حصول به نتایج واقعی بهره می برد، ضروری به نظر می رسد. راهکارها و راهبردهای ارزیابی شدت خطر بیابان زایی در ایران عموما به صورت بخشی نگر و بر مبنای نظرات کارشناسی بوده و معمولا مدل های ارزیابی بر مبنای مدل های تصمیم گیری چند معیاره چندان موردتوجه نبوده است. در این پژوهش با استفاده از رویکرد منطق فازی به عنوان یکی از روش های آزموده شده و کارآمد در ارزیابی برخی معیارهای مهم در زمینه تخریب و بیابان زایی استفاده شده است. بدین منظور پس از تهیه واحدهای کاری، نمونه های میدانی در هر واحد کاری برداشت شده و بعد با استفاده از روش های زمین آمار و کریجینگ اقدام به تهیه نقشه های رستری پیوسته اولیه در محیط GIS گردید؛ در گام بعدی با استفاده از توابع خطی عضویت لایه ها به لایه های فازی تبدیل مشخص شد. در نهایت با استفاده از عملگرهای فازی و اپراتور گاما نقشه نهایی شدت بیابان زایی در مقیاس صفر تا یک ارائه گردید. به منظور تسهیل و تفهیم بهتر نتایج، نقشه نهایی در 4 کلاس شدت کم تا شدت خیلی زیاد طبقه بندی شد. نتایج حاصل نشان می دهد تقریبا 40 درصد از عرصه مورد مطالعه در شدت بالای تخریب و 17 درصد در شدت خیلی زیاد قرار دارد. خاطرنشان می سازد طبقه بندی فوق در سناریوهای مختلف مدیریتی می تواند مورد بازبینی دوباره قرار گیرد.