نقش حکم رجوع پس از طلاق در حفظ نهاد خانواده در پرتو قرآن کریم

آسیب پذیری نهاد خانواده و اجتماع از «طلاق» انکارناپذیر است. از جمله راه کارهای مطرح دین مبین اسلام در راستای کاهش آمار جدایی، بازگشت دوباره زوجین به زندگی است که بنا بر نوع طلاق متفاوت است. جز در موارد معدودی که حرمت ابدی بین زوجین ایجاد می شود امکان پیوند دوباره بعد از وقوع «طلاق» وجود دارد. بارزترین مورد این پیوند دوباره در «طلاق رجعی» و در ایام «عده» است. حکم عده بعد از طلاق و حق «رجوع» از جمله مسائلی است که در ضمن آیات طلاق بیان شده است که حاوی حقوق و وظایف زوجین در این ایام است. این نوشتار با بررسی تفاسیر آیات ناظر به طلاق و همچنین روایات مرتبط در کتاب های فریقین، راه کارهای مطرح شده در قرآن کریم، در موضوع «رجوع پس از طلاق» و نقش آن در حفظ نهاد خانواده را با روش نقدی و تحلیلی مورد بررسی قرار داده است. سکونت زن در منزل همسر، برخورداری از حق نفقه، برقراری روابط نیکو و شایسته با همسر، اشتراط عزم جدی مرد بر صلح و آشتی در حلیت رجوع، محدود بودن تعداد رجوع به دو مرتبه و تحریم ازدواج پس از آن مگر بعد از وقوع محلل (ازدواج با شخص دیگر و برقراری رابطه زناشویی)، شایستگی همسران سابق برای ازدواج مجدد نسبت به دیگران، ممانعت نکردن از رجوع همسران به وسیله وابستگان و محترم شمردن حدود الهی؛ مطالبی است که در این آیات به آنها توجه شده است که حقوق و وظایفی را برای هر یک از زوجین مقرر نموده است. عنصر مشترک در این احکام، حفظ متقابل مقام و جایگاه همسران و ایجاد زمینه برای بازگشت دوباره به زندگی است تا در نتیجه آن، کانون خانواده که مهم ترین و تاثیرگذارترین نهاد اجتماعی است، از آسیب ها حفظ شود. رعایت «حدود الهی» و «تقوا» به طور قطع می تواند تضمینی برای تحقق این حقوق و وظایف مطلوب قرآن باشد.