مکان‏ یابی سرزمین توکریش

اطلاعات حاصله از کتیبه ها می تواند به شناخت جغرافیای تاریخی یک سرزمین کمک نماید. متون بین النهرینی از دوران اورIII تا اوایل دوره بابل میانی، از سرزمینی به نام توکریش نام می برند که صادرکننده طلا، لاجورد، کلریت و ظروف مرمری به بین النهرین بوده است. در این پژوهش سعی شده تا باتوجه به منابع مکتوب بین النهرینی(اورIII تا اوایل دوره بابل میانی) و تطبیق آن با مدارک و یافته های حاصل از کاوش های باستان شناسی در شمال شرق ایران و جنوب ترکمنستان در بازه زمانی فرهنگ بلخی-مروی به مکان یابی توکریش و پیشنهاد جانمایی آن در محدوده جغرافیایی شمال شرق ایران و جنوب ترکمنستان بپردازیم. در این مطالعه تطبیقی، لیست کالاهای تجاری توکریش در متون بین النهرینی با تولیدات بومی و نیز یافته های به دست آمده از کاوش های استقرارهای فرهنگ بلخی-مروی مورد ارزیابی قرار می گیرد. مهمترین پرسش این پژوهش چگونگی تطابق متون با تفسیرهای شمایل شناسانه، جغرافیای تاریخی و سنجش یافته های باستان شناسی به دست آمده در این محدوده جغرافیایی با لیست کالاهای تجارت شده با بین النهرین است. با توجه به هم خوانی لیست کالاهای تجاری توکریش در متون بین النهرینی با کالاهای تولیدی و تجاری فرهنگ بلخی-مروی، همچنین هم زمانی گاهنگاری این فرهنگ با زمان اشاره متون بین النهرینی به توکریش و قرابت های فرهنگی-هنری میان شمال شرق ایران و جنوب ترکمنستان با بین النهرین در بازه زمانی مذکور، می توان پیشنهاد جانمایی سرزمین توکریش را در محدوده فرهنگی-جغرافیایی فرهنگ بلخی-مروی ارائه داد.