خودکفایی گندم و رشد جمعیت در چشم انداز 1404 در ایران (درآمدی بر نقش سیاست خرید تضمینی)

در شرایط کنونی، جهت گیری برنامه های اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران (ج. ا. ا.) به سمت اعمال سیاست های تشویقی در رابطه با افزایش رشد جمعیت قرار دارد. با افزایش رشد جمعیت، نیاز به محصولات خانواده گندم در کشور بیشتر می شود و مسائلی از قبیل کاهش منابع آبی باعث خواهد شد که تولید این محصولات در کشور با چالش های مهمی مواجه باشد. علاوه براین، کشور ایران به دلیل قرار گرفتن در موقعیت حساس خاورمیانه همواره در معرض تهدیدات سیاسی و اقتصادی قرار داشته است. لذا، تاکنون برنامه ریزی های متعددی به منظور کاهش وابستگی به واردات و ارتقای میزان خودکفایی محصول راهبردی گندم در کشور در دستور کار سیاست گذاری قرار گرفته است. ازاین رو، در این مطالعه با طراحی یک مدل تعادل جزئی پویا به بررسی وضعیت خودکفایی گندم و رشد جمعیت در چشم انداز 1404 در ایران و ارزیابی اثربخشی سیاست خرید تضمینی گندم در این زمینه پرداخته شد. نتایج نشان داد که در افق زمانی 1404، در صورتی که قیمت خرید تضمینی گندم برابر با تورم سالیانه افزایش یابد، علی رغم افزایش جمعیت کشور، شاخص خودکفایی در تولید گندم علاوه بر افزایش، نوسان های معدودی خواهد داشت. لذا، به منظور دستیابی به خودکفایی پایدار و کاهش وابستگی به واردات این محصول، پیشنهاد شد که افزایش سالیانه قیمت خرید تضمینی گندم لزوما متناسب با افزایش تورم و نیز با توجه به تغییرات قیمت محصول جو تصویب گردد.