بازخوانی هندسه عناصر کالبدی یخچال های کرمان

ساکنین مناطق گرم وخشک در تقابل با تابستان های سوزان به راه حلی رسیدند تا نوشیدن آب سرد و گوارا و نیز استفاده از یخ برای نگهداشت طولانی مواد غذایی را ممکن ساخت. این راه حل یخچال بود که با بهره گیری از دمای پایین در آستانه یخبندان شب های زمستانی، یخ می ساخت. ابعاد، اندازه، جهت و محل قرارگیری اجزای یخچال ها بر روی فرم نهایی آن ها به طور مستقیم تاثیرگذار است. در شهرهای مختلف، شکل های متفاوتی از یخچال ها وجود دارد. این تفاوت به دلیل فرم و هندسه عناصر و اجزاء آن ها است. با بررسی های انجام شده بر روی فرم و هندسه اجزای یخچال ها می توان علاوه بر شناخت جامع تر آن ها، گامی موثر در حفظ این دستاورد ایرانیان برداشت. همچنین با این پژوهش توانمندی معمار ایرانی در آشنایی با رموز هندسی به کاررفته در عناصر معماری آشکار خواهد شد. این مقاله باهدف بازخوانی ویژگی هندسی (پلان و نما) عناصر یخچال ها سعی دارد تا تاثیر آن ها بر فرم نهایی یخچال های کرمان را مورد تحلیل قرار دهد. پژوهشگران تابه حال بیشتر بر روی جنبه شناخت یخچال ها و نحوه یخ سازی در آن ها تحقیق کرده اند. در این مقاله برای اولین بار به جایگاه هندسه اجزاء یخچال در شکل گیری فرم نهایی آن ها پرداخته شده است. در پژوهش حاضر از روش تحقیق تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. روش داده اندوزی ترکیبی از کتابخانه ای و میدانی می باشد. پس از برداشت تک به تک یخچال های موجود استان کرمان و پیاده سازی نما، پلان و مقاطع آن ها به تحلیل تطبیقی ویژگی هندسی آن ها پرداخته و عوامل تاثیرگذار بر ویژگی آن ها شناسایی شد. با بررسی های انجام شده آشکار شد شکل دیوار سایه انداز متاثر از ایستایی، عوامل جغرافیایی و محل قرار گرفتن گنبد در پلان می باشد. چینش گنبد و دیوار سایه انداز براساس زاویه تابش خورشید منطقه صورت گرفته است که این چینش خود بر محل قرارگیری ورودی ها اثرگذار است. نوع اتصال دیوار سایه انداز به گنبد با توجه به محل قرارگیری اجزاء فرعی در پلان یخچال ها متفاوت بوده است.