برنامه ریزی راهبردی در بستر نهادگرایی، نظریه ای برای عمل

امروزه رابطه بین نظریه و کنش برنامه ریزی مورد توجه بوده و نظریه های برنامه ریزی به عنوان جزیی از جامعه به شمار می آیند. با این حال فقدان نظریه معتبر از ماهیت روش برنامه ریزی به معنای واقعی کلمه همچنان وجود دارد. در این ارتباط ضمن تاکید بر ضرورت لحاظ چارچوب های خاص ملی، سعی در ارائه چارچوب مفهومی عمومی و عملی در نظریه برنامه ریزی رو به تزاید است. هدف این مقاله تبیین جایگاه نهادگرایی در برنامه راهبردی به عنوان راهکار غلبه بر جدایی نظریه و عمل برنامه ریزی است. روش تحقیق در این مقاله تطبیقی- تحلیلی بوده و از ابزار گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است. چارچوب مفهومی نحوه کاربست نظریه برنامه ریزی راهبردی در فرآیند تحول نهادی، بر پایه تحلیل محتوای کیفی منابع مختلف از جمله برنامه ریزی راهبردی در حوزه نظری و تجربیات عملی برنامه ریزی راهبردی در آمریکا و اتحادیه اروپا احصا شده است. روش برنامه ریزی در اینجا به عنوان یک دانش نهادی و امری که کارکرد و ظرفیت کلی آن در طول زمان تجدید می پذیرد، معرفی شده است. رویکرد نهادی، برنامه ریزی را در پیوند با تغییرات و ویژگی های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مطرح می کند. این امر تغییر در عملکرد برنامه ریزی را تحت تاثیر فرآیند تحول در تغییرات نهادی توضیح می دهد. ماهیت تکاملی نهادها، ظرفیت استفاده از این مفهوم در نظریه و عمل برنامه ریزی راهبردی را فراهم می سازد. در برنامه ریزی راهبردی نهادگرا، با آگاهی از مشکلات و نواقص آشکار شده از عمل جمعی و با توجه به چشم انداز دگرگون شده جدید از حکومت دموکراتیک و مترقی، هدف اصلی، کمک به بازیگران حکومت و جامعه مدنی به منظور همکاری هر چه بیشتر با یکدیگر است.