غلظت و گونه سازی عناصر سنگین در خاک ها و گیاهان اطراف معدن مس ایجو (شمال غرب شهر بابک، استان کرمان)

در این مطالعه غلظت و گونه سازی فلزات در خاک و هم چنین نمونه گیاه درمنه، در اطراف یک منطقه کانه زایی و دگرسانی (معدن مس پورفیری ایجو، استان کرمان)، مورد بررسی قرار می گیرد. بدین منظور تعداد 34 نمونه خاک و 8 نمونه گیاه درمنه، جمع آوری و به روش های استاندارد تجزیه شدند. هم چنین بر روی برخی از نمونه های خاک مطالعات گونه سازی انجام گرفت. نتایج نشان داد که غلظت فلز Cu در محدوده مربوط به زون دگرسانی پتاسیک (به طور میانگین mg/kg 25/457) و عناصر Pb، Zn و As در محدوده مربوط به زون دگرسانی آرژیلیک، بیش ترین غلظت و غنی شدگی را دارا هستند (به ترتیب mg/kg 137، mg/kg 06/580 و mg/kg 06/47). نتایج محاسبه شاخص های ژئوشیمیایی نیز نشان داد که بیش ترین ضریب غنی شدگی و ضریب زمین انباشت مربوط به عناصر آرسنیک، سرب و روی در زون دگرسانی آرژیلیک است و فلز مس نیز بالاترین ضرایب ژئوشیمیایی را در زون دگرسانی پتاسیک نشان می دهد. نتایج استخراج ترتیبی آشکار ساخت که فلزات مورد مطالعه، در فاز تبادل پذیر (89/1 % از غلظت کل) کمترین غلظت را داشته و تمرکز بالایی در فاز باقی مانده دارند (70/79 %). بر اساس ارزیابی غلظت فلزات در گیاه درمنه و هم چنین محاسبه شاخص های بیوژئوشیمیایی مشخص شد که بالاترین ضریب انتقال متعلق به فلز Z و کمترین مقدار آن متعلق به فلز Cr است. هم چنین بالاترین ضریب زیست تمرکز، برای فلز Cu بدست آمد. این مطالعه به طور کلی نتیجه می گیرد که اگرچه منشا بیش تر فلزات در خاک منطقه (در شرایط فعلی) طبیعی است؛ اما تشدید فعالیت های معدنکاری و استخراج کانسنگ در آینده می تواند باعث افزایش غلظت فلزات و یا دسترس پذیری آن ها در محیط خاک و گیاه شود.