بررسی روند سرانه مصرف آب در ایران براساس رژیم غذایی دو دهه گذشته

در این پژوهش روند سرانه مصرف آب کشاورزی با توجه به سرانه مصرف محصولات کشاورزی و دامی از سال 1368 تا 1390 برای ایران مورد بررسی قرار گرفت. محصولات کشاورزی و دامی در 9 گروه طبقه بندی شدند که هر گروه دارای زیر گروه های مختص به خود می باشند. نتایج نشان داد در دوره 22 ساله یاد شده، روند مصرف آب با توجه به تغییرات رژیم غذایی، روند صعودی داشته است. گندم از گروه غلات و گوشت از تولیدات دامی بیشترین مصرف آب را شامل بودند.میانگین سرانه مصرف آب در سال های 1368 تا 1390 برابر با 1420 متر مکعب برآورد شد که بیشینه و کمینه مقدار آن به ترتیب برای سال های 1368 و 1386 بود. حجم آب مجازی از طریق مصرف محصولات کشاورزی و دامی از 61 میلیارد متر مکعب در سال 1368 به 120 میلیارد متر مکعب در سال 1390 افزایش یافته است. سهم آب وارداتی از طریق محصولات کشاورزی و دامی برای دوره 22 ساله، حدود 11 تا 27 با میانگین 60/17 میلیارد متر مکعب بوده است. محصولات دیم با متوسط مصرف 30/17 میلیارد متر مکعب آب از طریق بارش، بخشی از مصرف سالانه را تامین می کنند. با کسر این آب و واردات آب مجازی، سهم آب مصرفی از منابع تجدید پذیر کشور در محدوده 63 (1387) تا 81 (1390) میلیارد متر مکعب برآورد شد. با توجه به شاخص های ارزیابی منابع آب، کشور ایران در سال های مورد مطالعه (1383 تا 1390) در شرایط بحران آبی قرار داشته که افزایش جمعیت و تغییر رژیم غذایی مردم نسبت به گذشته ممکن است در این امر تاثیر داشته باشند. تنظیم رژیم غذایی مناسب از قبیل کنترل مصرف غلات و گوشت قرمز، ایجاد بازار مناسب فروش محصولات کشاورزی، فرآوری کردن محصولات تلف شده، واردات محصولات غذایی و افزایش بهره وری می تواند در جلوگیری از بحران منابع آب کشور موثر باشد.