اثر نوع کاربری اراضی بر بندپایان مزوفون و برخی ویژگی های خاک (مطالعه موردی: منطقه چهارمله و تولومه استان ایلام)

جانوران مزوفون خاک در اکوسیستم های گوناگون با خرد کردن مواد آلی در چرخه عناصر غذایی نقش دارند. کاربری های گوناگون با دگرگونی در مقدار ورودی مواد آلی به خاک و تاثیرگذاری بر زیستگاه آنها در خاک بر جمعیت مزوفون خاک تاثیر می گذارند. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه تاثیر سه کاربری جنگل (درختان بلوط)، کشاورزی (گندم) و مرتع (با گونه های گیاهی گوناگون) بر فراوانی و گوناگونی مزوفون خاک و همچنین بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در منطقه چهارمله و تولومه در استان ایلام بود. بر اساس یافته های این پژوهش، پیامد شیوه کاربری زمین بر تمامی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در سطح یک درصد معنی دار گردید که بیانگر اهمیت کاربری های گوناگون بر ویژگی های خاک در زمین های بررسی شده می باشد. عمق خاک نیز برای دو لایه رویین (0-10 سانتی متری) و زیرین (10-30 سانتی متری) بر اغلب ویژگی های خاک معنی دار بود. برای مثال، ژرفای خاک بر میزان آهک (TNV) و رطوبت اشباع (SP) و درصد سیلت پیامد معنی دار نداشت. برهمکنش شیوه کاربری و ژرفای خاک برای برخی از ویژگی های شیمیایی نظیرpH و EC در سطح 1 درصد معنی دار و برای P و K در سطح 5 درصد معنی دار گردید. در برابر آن پیامد برهم کنش تیمارها بر ویژگی های فیزیکی به ترتیب برای تخلخل (n) و رس در سطح 1 درصد معنی دار و برای رطوبت اشباع (SP)، ظرفیت زراعی (FC)، چگالی ظاهری (BD) و درصد شن در سطح 5 درصد معنی دار گردید. در بررسی بندپایان مزوفون خاک، 24 گونه و 15 خانواده ی گوناگون از حشرات، کنه ها و شبه عقرب های خاک گردآوری و شناسایی شد. نتایج مربوط به حشرات و کنه های مزوفون خاک نشان داد که پیامد کاربری زمین و لایه های خاک بر حشرات و کنه ها معنی دار می باشد. همچنین نتایج نشان داد نوع کاربری و عمق خاک به ترتیب بر همه راسته های گوناگون بندپایان و راسته های بندپایان به جزء راسته سخت بالپوشان معنی دار بوده است. یافته های بررسی فراوانی مزوفون خاک در سه شیوه کاربری نشان دهنده آن است که بیشترین فراوانی حشرات در لایه رویین خاک جنگل و کمترین فراوانی حشرات در لایه زیرین خاک چراگاه می باشد. بیشترین فراوانی کنه ها در لایه رویین خاک جنگل و کمترین فراوانی کنه ها در لایه زیرین خاک کشاورزی می باشد. با نگاه به فراوانی بالای پادمان و کنه های خاکزی، بیشترین فراوانی آنها در هر دو لایه های رویین و زیرین خاک جنگل دیده شد.