مقایسه نتایج سه روش اندازه گیری میزان رس قابل انتشار در خاک های خوزستان

رس قابل انتشار در آب به دلیل پیش بینی فرسایش خاک، آبشویی و تکامل خاک دارای اهمیت است. از روش های مختلفی برای اندازه گیری رس قابل انتشار استفاده می شود که نتایج هر یک متفاوت است. در این مطالعه برای مقایسه میزان رس قابل انتشار با استفاده از سه روش همزن مکانیکی، اولتراسوند و راسموسن، نمونه های خاک از مناطق مختلفی در استان خوزستان با تنوع در خصوصیات فیزیکوشیمیایی جمع آوری شد. همبستگی بین میزان رس قابل انتشار و خصوصیات خاک در هر روش از لحاظ آماری با مدل رگرسیون تحلیل و نتایج با همدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد میانگین میزان رس قابل انتشار در روش راسموسن 6/72، همزن مکانیکی 4/33 و اولتراسوند 1/14 درصد از رس کل بود. همچنین تحلیل رگرسیونی نشان داد مهمترین عامل اثرگذار بر پیش بینی میزان انتشار رس به روش راسموسن، میزان گچ و رس کل است در حالیکه برای روش همزن مکانیکی ضریب انبساط خطی، ماده آلی، رس، گچ و شن کل در رابطه رگرسیونی موثر بودند. در روش اولتراسوند سیلت، املاح و آهک ویژگی های پیش بینی کننده رس قابل انتشار بودند. علت این تفاوت ها به مکانیسم متفاوت بکار رفته در روش های مطالعه انتشار رس مربوط می شود. در بررسی روابط آماری بین ویژگی های خاک و انتشار رس به روش راسموسن، همزن مکانیکی و اولتراسوند به ترتیب بیشترین نقش مربوط به گچ، ضریب انبساط خطی و سیلت بود. ماده آلی، گچ، نسبت جذب سدیم، سدیم محلول و هدایت الکتریکی با انتشار رس همبستگی منفی و رس کل، آهک، ضریب انبساط خطی، ظرفیت تبادل کاتیونی و پ هاش همبستگی مثبتی با انتشار رس داشتند؛ بنابراین پیشنهاد می شود که در مطالعه میزان رس قابل انتشار در هر تحقیق، روشی انتخاب شود که با شرایط مورد نظر محقق و یا ویژگی های خاک هماهنگی داشته باشد. همچنین در مطالعات آتی اثر اندازه خاکدانه، نوع و ترکیب شیمیایی ماده آلی بر انتشار رس بررسی شود.