نقش و جایگاه پزشکان پیش از دادرسی

با ارتکاب جرم، فعالیت دست اندرکاران نظام عدالت کیفری شروع شده و با گذار از مراحل کشف، تعقیب، تحقیق، رسیدگی و اجرای حکم تلاش می شود، نظم اجتماعی بازگردانده شده و از بزه دیده احقاق حق شود. از میان مراحل فوق، اقدامات صورت گرفته در مراحل کشف، تعقیب و تحقیقات مقدماتی، نقش به سزایی در کشف حقیقت دارد. تحقق این امر از حوزه اختیارات مقام های قضایی خارج است و متخصصان مختلفی، از جمله پزشکان، مقام های قضایی را یاری می کنند. سوالی که مطرح می شود، این است که حضور پزشکان در مراحل کشف، تعقیب و تحقیقات مقدماتی چه تاثیری بر فرایند کیفری می گذارد؟ آنان از رهگذر تاسیس و اداره سازمان های مردم نهاد در حوزه بیماران، می توانند در کشف جرائم ارتکابی علیه بیماران مشارکت داشته باشند. همچنین می توانند به صورت مجزا دادستان را از وقوع جرائم علیه بیماران مطلع ساخته و به شروع مداخله نظام عدالت کیفری کمک کنند. علاوه بر این، نتایج ناشی از معاینه های پزشکان در خصوص سوابق بیماری های متهمان، بخش مهمی از اطلاعات پرونده شخصیت را تشکیل داده و مقام های قضایی را در صدور احکام متناسب یاری می کنند. مضاف بر این، پزشکان براساس سوگندشان، خود را موظف به ارائه خدمات به کلیه افراد می دانند. بنابراین چنانچه متهمی نیازمند کمک پزشکی باشد و مقام قضایی از آنان کمک بخواهد، خود را متعهد به اجرای دستور مقام قضایی می دانند. نهایت این که، نظرات پزشکان می تواند نقش مهمی در کشف حقیقت داشته و چه بسا موجب تقلیل و یا زوال مسوولیت کیفری شود. این مقاله تلاش دارد با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و با استناد به مواد قانونی، مهم ترین جلوه های نقش پزشکان در مراحل پیش از دادرسی (کشف، تعقیب و تحقیقات مقدماتی) را بیان، تحلیل و بررسی نماید.