بازپژوهی ارتباط انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یاس از روح الله

یکی از چالش های مهم فراروی گفتمان مهدویت، مسئله «یاس و ناامیدی» از ظهور و قیام منجی موعود، به جهت طولانی شدن غیبت است. این چالش زمانی جدی تر می شود که در برخی روایات، فرا رسیدن زمان ظهور منجی موعود با تحقق یاس و ناامیدی مردم پیوند خورده است. این روایات در ظاهر با روایت علوی «انتظروا الفرج و لا تیاسوا من روح الله فإن احب الاعمال إلی الله انتظار الفرج» که مبین پیوند مبنایی آموزه انتظار فرج با اصل قرآنی «حرمت یاس از روح الله » است، منافات دارد. پرسش اصلی این است که این روایات را چگونه باید تبیین نمود که با اصل مذکور منافات نداشته باشند؟ پاسخ این پرسش در گرو تبیین ارتباط مبنایی و معنایی انتظار فرج با اصل قرآنی حرمت یاس از روح الله است. توجه به تاکید تعالیم دینی بر مطلوبیت امید به رحمت الهی که موجب حرکت، پویایی و مجاهده در راه حق است و نیز، نهی از یاس و ناامیدی که سکون، رخوت و مسئولیت گریزی را به دنبال دارد، در کنار روایات پرشماری که به ترسیم سیمای حقیقی منتظران ظهور منجی موعود پرداخته و انتظار فرج را ملازم با حرکت، تلاش و مجاهده در راه حاکمیت حق و عدالت می داند، ارتباط مذکور را مبین می سازد. بر این اساس، روایاتی که ظهور منجی موعود را مقارن با تحقق یاس و ناامیدی می دانند هرگز به معنای جواز یاس و ناامیدی نبوده بلکه می توان این روایات را بدین معنا دانست که ظهور منجی موعود زمانی خواهد بود که مردم از همه حکومت ها و سیاست ها برای اجرای کامل عدالت در جهان، ناامید شوند و به اندازه ای از رشد معرفتی و فکری برسند که درک کنند تنها حکومت منجی موعود است که می تواند تامین کننده عدالت حقیقی باشد.