تاثیر شاخص توسعه انسانی بر میزان مرگ ومیر در ایران

شاخص توسعه انسانی یک معیار رتبه بندی توسعه یافتگی کشورها و شاخص های مرگ ومیر مهم ترین شاخص های سلامت هستند. هدف این مطالعه تعیین ارتباط بین شاخص توسعه انسانی و شاخص های مرگ مادران، نوزادان، شیرخواران و کودکان زیر 5 سال در ایران است. مطالعه طولی حاضر در بازه زمانی 1384 تا 1395 انجام شد. برای بررسی همبستگی بین شاخص های مذکور از آزمون همبستگی پیرسون و برای تعیین میزان تاثیر شاخص توسعه انسانی بر شاخص های مرگ ومیر از معادلات رگرسیون استفاده شد. شاخص توسعه انسانی در ایران از 690/0 در سال 1384 به 774/0 در سال 1395 افزایش یافت (12 درصد افزایش). در سال 1395 میزان میرایی مادران 26 درصد، میزان میرایی نوزادان 41 درصد، میزان میرایی شیرخواران 52 درصد و میزان میرایی کودکان زیر 5 سال 42 درصد نسبت به سال 1384 کاهش یافت. شاخص توسعه انسانی دارای همبستگی منفی با میزان مرگ مادران، نوزادان، شیرخواران و کودکان زیر 5 سال بود. برای کاهش یک مرگ مادر در هر صد هزار تولد زنده شاخص توسعه انسانی باید 01/0 افزایش یابد. افزایش به میزان 014/0، 009/0 و 008/0 در شاخص توسعه انسانی منجر به کاهش یک مرگ نوزاد، شیرخوار و کودک زیر 5 سال به ازای هر هزار تولد زنده می شود. با افزایش شاخص توسعه انسانی میزان های میرایی مادران، نوزادان، شیرخواران و کودکان زیر 5 سال کاهش می یابند. سیاست گذاران و مدیران باید نسبت به تخصیص بهینه منابع عمومی کشور بین بخش های مختلف اجتماعی و اقتصادی کشور اقدام کنند.