مقایسه اثر پوشش لاشه سنگ، منسوجات گیاهی و چمن کاری در کاهش رسوب دهی جوی کناری جاده های جنگلی

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
سابقه و هدف
جوی کناری که به منظور زه کشی جریانات سطحی و حفاظت از ساختمان راه ساخته می شود در بارندگی های شدید، تحت تاثیر سرعت رواناب دچار فرسایش شده و رسوبات را به صورت بارمعلق به رودخانه ها و اکوسیستم های آبی منتقل می کند. لذا استفاده از فنون مقرون به صرفه، کارآمد و سازگار با محیط زیست جهت حفاظت از جوی کناری از ضرورت بالایی برخوردار است. هدف از تحقیق حاضر مقایسه اثر تیمارهای مختلف حفاظتی در کاهش رسوب دهی جوی کناری جاده های جنگلی و همچنین بررسی اثر شدت جریان بر میزان غلظت رسوب بود.
مواد و روش ها
نخست قسمتی از جوی کناری جاده های سری یک طرح جنگل داری دکتربهرام نیا در مجموع به طول 50 متر که از نظر شیب طولی و جنس خاک بستر (بافت، تخلخل و رطوبت) دارای شرایط همگن بود، انتخاب شد. در طول جوی، 5 قطعه نمونه هر یک به طول 10 متر جهت استقرار تیمارهای مختلف حفاظتی شامل پوشش لاشه سنگ ، چمن کاری با گونه علفی فستوکا، زمین پارچه کنفی، پیکه کوبی و چپربندی با سرشاخه های محلی و همچنین تیمار شاهد یعنی بدون حفاظت مشخص گردید. شبیه سازی رواناب با مخزنی به ظرفیت 6000 لیتر و مجهز به موتور پمپ با دو شدت 5 و 10 لیتر در ثانیه انجام شد. نمونه برداری رسوب در هر دقیقه از رواناب جاری شده روی تیمارها و از انتهای مسیر انجام شد. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل شده و در آن جا غلظت رسوب بر حسب گرم در لیتر محاسبه گردید. سرعت جریان رواناب در تیمارهای مختلف با دستگاه میکرومولینه الکترومغناطیسی مورد اندازه گیری قرار گرفت.
یافته ها
میزان غلظت رسوب و سرعت رواناب در تیمارهای زمین پارچه کنفی، پوشش لاشه سنگ، پوشش علفی فستوکا و پیکه-کوبی به طور معنی داری کمتر از تیمار شاهد بود. تبدیل شدت جریان از 5 لیتر در ثانیه به 10 لیتر در ثانیه باعث تغییر معنی دار در غلظت رسوب (بجز تیمار شاهد و پوشش لاشه سنگ) و سرعت رواناب (بجز تیمار شاهد و زمین پارچه کنفی) نشد. تیمار شاهد و تیمار پوشش لاشه سنگ به طور معنی داری میزان رسوب دهی بیشتری در شدت جریان 10 لیتر در ثانیه داشتند. در تیمار شاهد و زمین پارچه کنفی سرعت رواناب در شدت جریان 10 لیتر در ثانیه به طور معنی داری بیشتر از شدت جریان 5 لیتر در ثانیه بود.
نتیجه گیری
در شدت جریان کمتر از 5 لیتر در ثانیه تیمارهای پیکه کوبی و چپربندی، پوشش لاشه سنگ، پوشش علفی فستوکا و زمین پارچه کنفی و در شدت جریان بیشتر از 5 لیتر در ثانیه تیمارهای زمین پارچه کنفی و پیکه کوبی و چپربندی با سرشاخه-های محلی به دلیل عملکرد بهتر در کاهش رسوب دهی و سرعت رواناب می توانند جهت تثبیت بستر جوی کناری جاده های جنگلی مورد استفاده قرار گیرند.

زبان:
فارسی
صفحات:
255 تا 267
لینک کوتاه:
magiran.com/p1965634 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!