تاثیر زمان تماس بر چگونگی رشد کرم خاکی گونه ی Eisenia fetida تغذیه شده با کود دامی در خاک آلوده

آلودگی خاک ها به فلزات سنگین در جهان، بخصوص در کشورهایی که نیاز به خاک برای تولید غذا دارند تبدیل به یک نگرانی جدی شده است. در زمینه ارزیابی خطرات زیست محیطی، کر م های خاکی جزء مهمی از خاک، و از لحاظ اکولوژیکی به عنوان یک بیواندیکاتور(شاخص زیستی) مهم برای سلامت و کیفیت خاک در نظر گرفته می شوند. کرم های خاکی بخشی از زنجیره غذایی و چرخه تجزیه در خاک هستند که ویژگی های رشد آن ها به طور نامطلوبی تحت تاثیر آلودگی های خاک قرار می گیرد. با توجه به حساسیت کرم های خاکی به آلودگی، از آنها می توان به عنوان شاخص زیستی خاک های آلوده استفاده نمود. به منظور بررسی تاثیر مدت زمان تماس و نقاط نمونه برداری خاک بر صفات رشد کرم های خاکی در خاک های آلوده تحقیق حاضر اجرا گردید. این تحقیق روی یک خاک آلوده که از معدن آهنگران و زمین های اطراف آن نمونه برداری شده بود، انجام شد. معدن آهنگران در 26 کیلومتری شهرستان ملایر، به سمت شهرستان اراک در استان همدان، به ترتیب با طول و عرض جغرافیایی ʺ44 ʹ59 48 و ʺ20 ʹ10 34 واقع شده است. یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد و از کود دامی به عنوان تغذیه برای کرم خاکی استفاده شد. در این آزمایش 12 عدد کرم خاکی با میانگین وزن 6/0-3/0 میلی گرم برای هر نمونه خاک انتخاب شدند و در طول اجرای آزمایش هیچ نوع غذایی به ظرف ها اضافه نشد. سپس کرم ها در هفت بازه زمانی مختلف شامل 3، 7، 14، 21، 28، 32 و42 روز در معرض آلودگی خاک قرار گرفتند و زنده مانی، وزن، تولید کوکون و تولید مثل آنها به روش شمارش با دست در واحد وزن بستر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که خاک های آلوده به سرب و کادمیوم تا حدودی می تواند پارامترهای رشد کرم های خاکی گونه Eisenia fetida را تحت تاثیر قرار دهد. با وجود بالا بودن غلظت عناصر سرب و کادمیوم در نقطه 3S بیشترین درصد زنده مانی، تعداد کوکون و لارو (تولید مثل) کرم های خاکی دیده شد که دلیل آن می تواند مقاومت بالای کرم های خاکی به اثرات سمی کادمیوم و سرب به دلیل سم زدایی آن توسط پروتئین های متالوتیونین در کانال های غذایی پشتی باشد. معمولا هر چه کرم های خاکی مدت زمان طولانی تری در تماس با این عنصر قرار گرفتند، کاهش جمعیت، وزن و تولید کوکون آن ها شدیدتر بود.اما زمانی که کرم های خاکی در خاک های آلوده به فلزات سنگین مانند سرب و کادمیوم با کود دامی تغذیه شوند ، کاهش جمعیت، وزن و تعداد کوکون تولیدی، از سرعت کم تری برخوردار گردید به طوری که افزایش تعداد کوکون و تولید مثل در پایان دوره آزمایش رخ داد.