تاثیر دگرآسیبی اندام های زعفران (Crocus sativus L.) بر جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه زیره سبز و گوجه فرنگی

برخی از گیاهان با ترشح ترکیب های شیمیایی، رشد و نمو گیاهان مجاور خود را تحت تاثیر قرار می دهند. این پژوهش به منظور بررسی اثر دگرآسیبی اندام های مختلف زعفران (برگ، بنه و ترکیب برگ و بنه) هرکدام در 5 سطح صفر، 25/0، 5/0، 1 و 2 درصد به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی بر جوانه زنی و شاخص های رشد گیاهچه زیره سبز و گوجه فرنگی در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربت حیدریه در سال 1396 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر اندام، غلظت و اثر متقابل آن ها، بر درصد، سرعت و متوسط زمان جوانه زنی و وزن ساقه چه، ریشه چه و گیاه چه و شاخص بنیه بذر آن در سطح یک درصد معنی دار ولی بر طول ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه زیره سبز معنی دار نبود. در مورد اکثر شاخص های رشدی زیره سبز ازجمله درصد جوانه زنی، وزن و طول ساقه چه، ریشه چه و گیاهچه و شاخص بنیه بذر I، کاربرد بنه نسبت به برگ و ترکیب برگ و بنه، تاثیر بیشتری نشان داد. بیشترین سرعت جوانه زنی زیره سبز در عصاره برگ و بنه (72/4 بذر در روز) و تیمار شاهد (75/4 بذر در روز) و بیشترین وزن ریشه چه در تیمار عصاره برگ و بنه (23/0 میلی گرم) و غلظت 25/0 با مقدار (23/0 میلی گرم) به دست آمد. نتایج تجزیه واریانس گوجه فرنگی نیز نشان داد که تاثیر اندام های مختلف برگ، بنه و ترکیب برگ و بنه بر درصد، سرعت و متوسط زمان جوانه زنی بذر و وزن و طول ریشه چه معنی دار نبود. افزایش غلظت عصاره اندام های زعفران باعث کاهش درصد و سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه، گیاهچه و ریشه چه و شاخص بنیه بذر در زیره سبز و گوجه فرنگی گردید. نتیجه گیری کلی تحقیق این است که کشت زعفران بر گیاه دارویی زیره سبز و گیاه باغی گوجه فرنگی دارای اثر دگرآسیبی بوده و مرحله جوانه زنی گوجه فرنگی نسبت به تنش مواد دگرآسیب اندام های زعفران، حساسیت کمتری داشته، بنابراین محصول گوجه فرنگی از ارجحیت بالاتری در تناوب کشت زعفران برخوردار است.