ارزیابی قابلیت محصولات بارشی ماهواره TRMM در پایش بارش و نرخ فرسایندگی ایران

برای محاسبه ی قدرت فرسایندگی بارش، داده های فضایی بارندگی با وضوح بالا برای ارزیابی فرسایش باران ضروری است. سنجنده های باران، توزیع فضایی نامنظم و ناهماهنگی فضایی حاصل از بارش را در برآورد مقدار بارندگی به خوبی نشان نمی دهند؛ زیرا بارش را به صورت نقطه ای اندازه گیری می کنند. برآورد مقدار بارش از داده های ماهواره ای، راه حلی جایگزین برای این مشکل است که امکان برآورد مقدار بارش و توزیع فضایی آن را در مناطق بزرگ فراهم می کند. هدف از این پژوهش، ارزیابی قابلیت داده های بارشی ماهواره ی TRMM در برآورد بارش و پایش نرخ فرسایندگی در سطح ایران است. در این پژوهش از داده های ماهانه ی ماهواره ی TRMM طی سال های 2000، 2005، 2010 و 2015، به منظور برآورد نرخ و ترسیم نقشه ی بارش و فرسایندگی با استفاده از شاخص فورنیه در سطح کشور استفاده شده است. برای ارزیابی دقت و صحت داده های TRMM نیز از آمار بارش ماهانه ی 45 ایستگاه زمینی هم زمان با داده های TRMM استفاده شده است. نتایج پژوهش در ارزیابی بارش و نرخ فرسایندگی نشان می دهد که به طورکلی، بیشترین نرخ بارش و فرسایندگی متعلق به ناحیه ی خزری، مناطق مرتفع زاگرس و البرز است و کم بارش ترین مناطق بارشی و نرخ فرسایندگی به ایران مرکزی، شرق و جنوب شرق کشور اختصاص دارد. سایر مناطق کشور نیز نرخ فرسایندگی بینابینی دارد. نتایج ارزیابی دقت داده های TRMM در قیاس با ایستگاه های زمینی نشان می دهد که ضریب R2 برای سال های پایش شده به ترتیب 86/0، 77/0، 73/0 و 82/0 است که از این منظر، این داده ها جایگزین مناسبی برای ایستگاه های زمینی محسوب می شود. نتایج ضریب RMSE برای سال های پایش شده نیز به ترتیب برابر است با 152، 205، 213 و 273 که از این نظر، اختلاف بین داده های زمینی و ماهواره ای به دلیل قدرت تفکیک مکانی ضعیف داده های TRMM و ماهیت متفاوت برداشت با ایستگاه های زمینی نسبتا زیاد است.