بررسی عوامل موثر در تغییرات سطح آب های زیرزمینی دشت صفی آباد شهرستان اسفراین

امروزه افزایش جمعیت و نیازهای گسترده انسانی به منابع آب، سبب بهره برداری غیرمتعارف از آب های زیرزمینی شده و افت سطح آن ها را در پی داشته است. افت سطح آب های زیرزمینی باعث بروز مشکلاتی چون شورشدن آب های زیرزمینی و فرونشست زمین و انسداد منافذ نفوذ آب شده است. این تحقیق با هدف مشخص شدن عوامل موثر در تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت صفی آباد اسفراین به منظور کنترل این عوامل و کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی این دشت با روش میدانی و کتابخانه ای انجام شد. پس از جمع آوری اطلاعات هواشناسی از جمله دو عنصر بارش و دما و همچنین آمار مربوط به سطح آب های زیرزمینی، نمودار سالانه سطح آب زیرزمینی این دشت ترسیم و مشخص شد؛ از زمان انجام مطالعات ژئوفیزیکی (1368) تا به حال (1395) سطح آب های زیرزمینی این دشت بیش از 9 متر افت داشته است. این تغییرات در  قالب تغییرات منفی و مثبت بررسی و مشخص شد. عواملی چون خشک سالی، افزایش جمعیت، تبدیل شدن صفی آباد از روستا به شهر، بازدارنده نبودن جریمه های مربوط به تخلفات اضافه برداشت و مسائل فرهنگی، سبب افزایش برداشت و در نتیجه تغییرات منفی و عواملی چون استفاده از شیوه های نوین آبیاری، تغییر نوع کشت و استفاده از کنتورهای هوشمند، سبب تغییرات مثبت در سطح آب های زیرزمینی شده و شیب کاهش سطح آب در این دشت را تعدیل کرده است. انتظار می رود با انجام اقدامات فرهنگی تاثیر عوامل بازدارنده و تعدیل کننده بیشتر شود و با کنترل برداشت آب از سفره های زیرزمینی، سطح آب های زیرزمینی این دشت افزایش یابد.