سالمندی و رشد اقتصادی

 جمعیت و تحولات ساختار سنی در طول زمان، به عنوان یکی از مسائل مهم و اثرگذار بر رشد و توسعه اقتصادی جوامع مطرح است. ساختار جمعیتی یک کشور می تواند بر سرمایه گذاری، پس انداز، مصرف، ترکیب و اندازه نیروی کار و درنهایت، بر رشد اقتصادی آن موثر باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر ساختار سنی جمعیت بر رشد اقتصادی ایران با تاکید بر سالمندی بود.  این پژوهش در سال 1397 به روش کتابخانه ای و تحلیل ثانویه با استفاده از داده های اقتصاد ایران که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مرکز آمار و داده های سازمان ملل متحد (مربوط به ایران) منتشر کرده اند، برای بازه زمانی 1365 تا 1395، با استفاده از نرم افزار ایویوز و به روش خودرگرسیون با وقفه های توزیع شونده انجام شد.  یافته های پژوهش حاکی از آن بود که اثر رشد جمعیت کمتر از 14 سال از کل جمعیت، در کوتاه مدت بر رشد اقتصادی از لحاظ آماری معنی دار نیست. همچنین، نتایج نشان داد رشد جمعیت 15 تا 64 سال (جمعیت در سن کار) از کل جمعیت بر رشد اقتصادی کوتاه مدت و بلندمدت اثر مثبت و معناداری داشت. اثر رشد جمعیت سالمند یا بیش از 64 سال از کل جمعیت که در این مقاله نیز به آن تاکید شد، بر رشد اقتصادی در بلندمدت منفی و معنی‎دار بود (ضریب مذکور 37/1- بود و آماره t برابر با 65/5- تعیین شد). مانایی تمامی متغیرهای به کاررفته در مدل با استفاده از آزمون ریشه واحد دیکی فولر بررسی شد که بر این اساس، تمامی متغیرها در سطح مانا بودند و فقط دو متغیر میزان رشد افراد بیش از 64 سال به کل جمعیت و متغیر میزان رشد افراد کمتر از 14 سال در سطح مانا نبود و تفاضل های مرتبه اول آن ها مانا بود.  نتایج این پژوهش نشان داد سالمندی جمعیت (رشد جمعیت بیش از 64 سال) در بلند مدت بر رشد اقتصادی کشور اثر منفی خواهد داشت. بنابراین، برای جبران اثرات سوء سالمندی پیشنهاد می شود تمهیدات لازم برای افزایش مشارکت نیروی کار، افزایش مشارکت زنان، بهره وری عوامل تولید و توسعه سرمایه انسانی اندیشیده شود.