روایت شکنی در شعر پسامدرن فارسی

بهره مندی شعر گذشته و معاصر فارسی از روایت مندی انکارناپذیر است. از چشم انداز روایت پذیری، می توان میان سه دوره شعر کهن، شعر نو و شعبه های آن و سرانجام جریان های تازه شعری که در دهه هفتاد خورشیدی رایج شدند، تفکیک قایل شد. شتاب در برگرداندن و تالیف آثار مربوط به فلسفه پست مدرن دردهه یادشده و آشنایی شاعران با چهارچوب های نظری آن، در دستگاه زیبایی شناسی سرایندگان و خوانندگان دگرگونی های آشکاری پدید آورد و به برآمدن جریان هایی در شعر فارسی انجامید که نزد گروهی از شاعران و منتقدان به پسامدرن معروف شد. از جمله این دگرگونی ها، نوع پرداختن این شاعران به عنصر روایت در شعر بود؛ توجه به مباحثی هم چون مرگ مولف، زمان پریشی، نسبی گرایی، عدم قطعیت معنا، چندصدایی، روان گسیختگی و...، هم چنین اعتنا به امکانات هنری رمان نو و تئاتر پیشتاز، روایت مندی شعر را با گسست های بسیار درآمیخت. شاعران پسامدرن برای تعویق و تعلیق معنا، مرکزیت گریزی و سلب اقتدار مولف و چندکانونی کردن شعر و مشارکت خواننده در تکمیل معنا، تمهیداتی را به کار بستند که ما در این مقاله عنوان «روایت شکنی» را برای این ترفندها برگزیده ایم و مهم ترین گونه های آن را با ذکر نمونه یی نمونه هایی از در شعر شاعران پسامدرن در پنج دسته: «روایت های چندگانه»، «فاصله گذاری»، «مرزشکنی روایی»، «فراشعر» و «روایت ناتمام» طبقه بندی و تحلیل کرده ایم.