نقدی بر کتاب ایران در عصر صفوی

هدف اصلی این مقاله، تحلیل و نقد ایده های ایدئولوژیک تاریخ نگاری شاه اسماعیل اول صفوی در کتاب ایران در عصر صفوی نوشته علی اکبر ولایتی است. این کتاب در 656 صفحه، در یک مقدمه و پنج فصل با هدف بررسی تاریخ ایران در عصر صفویه سامان یافته است. نویسنده مقاله کوشیده است پیش از ورود به متن اصلی، سابقه ای از کاربست رهیافت های ایدئولوژیک را در تاریخ نگاری عصر صفویه به دست دهد. در این مسیر، دو رویکرد کلی ایدئولوژیک منتقد و رسمی شناسایی و معرفی شده است که در پس پشت هر دو می توان به وضوح از ایده های سیاسی یا مذهبی سراغ گرفت. از نگاه نویسنده مقاله، کتاب تاریخ ایران در عصر صفوی در ذیل آثاری قرار می گیرد که می توان از آن به عنوان آثار تاریخ نگارانه ایدئولوژیک رسمی یاد کرد. نویسنده مقاله با توجه به اهمیت صدر تاریخ صفویه در دو گونه تاریخ نگاری منتقد و رسمی ایدئولوژیک، کوشیده است با محور قرار دادن دوره شاه اسماعیل اول، دستور کارهای ایدئولوژیک رسمی را در این کتاب شناسایی و استخراج کند. در این مسیر، نویسنده ضمن نقد داده های مبتنی بر منابع مطالعاتی، کوشیده است با اتکاء بر منابع دست اول، رویدادهای دستخوش خوانش های ایدئولوژیک را دسته بندی و سپس بر اساس دستور کارهای شناسایی شده تحلیل کند.